Thasos
Samothrace Island
Thasos
Samothrace Island
Agios Efstratios Island
Το λιμανάκι του νησιού βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά, όπου συναντούμε και το μοναδικό χωριό. Μπήκαμε αργά αργά και δέσαμεμε πλάι σε ένα καίκι. Η ερημιά αυτού του τόπου είναι έκδηλη από την πρώτη στιγμή. Δυο τρείς ηλικιωμένοι έκαναν τη μεσημεριανή τους βόλτα και πλησίασαν για να περιεργαστούν τους απρόσμενους επισκέπτες.
Κάποιοι ψαράδες μπάλωναν τα δίχτυα τους πάνω στις φρεσκοβαμμένες βάρκες τους, που ήταν φουνταρισμένες στη σειρά ενώ κάποιες άλλες, τραβηγμένες έξω, τακαρισμένες πάνω στη μεγάλη γλίστρα του λιμανιού, ετοιμάζονταν σχολαστικά. Όλη η ζωή του νησιού, συγκεντρώνεται γύρω από το λιμάνι που αποτελεί την κεντρική γειτονιά.
Τα λιγοστά σπιτάκια πλάι στην προκυμαία, ανακαινισμένα πια τονίζουν την πολύχρονη ιστορία τους. Είναι τα μοναδικά που σώζονται σήμερα, από το πέρασμα του εγκέλαδου το 1968 που σώριασε ολόκληρο τον παλιό οικισμό που αναπτυσσόταν στην πλαγιά του μικρού λόφου. Ανεβήκαμε στα ερείπια του παλιού κάστρου που βρίσκεται ακριβώς πάνω από το λιμάνι. Κατά την πορεία μας ανάμεσα από τα χορταριασμένα μοναπάτια, μόνο οι σωροί από γκρίζες και μαύρες πελεκημένες πέτρες και κάποια χαλάσματα εδώ κι εκεί μας θύμιζαν την παρουσία του παλιού χωριού. Πεντακόσια περίπου όμορφα σπιτάκια, μοναδικής αρχιτεκτονικής στο βόρειο Αιγαίο, μετατράπηκαν σε άμορφες μάζες από πέτρες.
Αν υπήρχε σήμερα το παλιό χωριό με τους ανεμόμυλους κατά μήκος της κορυφογραμμής, ή αν ξαναφτιαχνόταν τα παλιά πέτρινα διώροφα σπιτάκια με τα παραδοσιακά χαγιάτια και τα ξύλινα μπαλκόνια όπως ακριβώς ήταν τότε, ο Αη Στράτης θα ‘ταν ένα από τα γραφικότερα νησιά του Αιγαίου.
Αντίθετα, ο νέος οικισμός που χτίστηκε αργότερα από την πολιτεία, στην κοιλάδα του κόλπου, δεν θυμίζει σε τίποτα το παλιό χωριό. Μικρά και χαμηλά σπίτια με επίπεδες οροφές, παρατεταγμένα σε άχαρες σειρές, κολλητά το ένα στο άλλο, μοιάζουν περισσότερο με κελιά παρά με κατοικίες όπου ζουν οικογένειες.
Σήμερα στο νησί ζουν λιγότεροι από 300 άνθρωποι, απομονωμένοι και ξεχασμένοι, προσπαθώντας να επιβιώσουν μόνοι τους, με κύριες εργασίες την κτηνοτροφία και την αλιεία.
Μπροστά από την γλίστρα του λιμανιού, ξεκινά ο κεντρικός τσιμεντένιος δρόμος, δεξιά και αριστερά από τον οποίο είναι χτισμένα τα σπίτια του νέου οικισμού, που δεν θυμίζουν σε τίποτα όμως τον προηγούμενο νησιώτικο χαρακτήρα τους. Που και που, συναντούμε κάποια παλιά σπιτάκια που ξεχωρίζουν με τις ασπρισμένες αυλές τους, γεμάτες με πολύχρωμα λουλούδια.
Τα πάντα είναι μαζεμένα γύρω από το λιμανάκι. Μια καφετέρια κι ένα καφενείο μπροστά, αποτελούν τους χώρους ψυχαγωγίας των ντόπιων. Μικρά παντοπωλεία, το μικρό παγοποιείο με αρίστης ποιότητας πάγο, κάποια καινούργια ταβερνάκια και το βενζινάδικο που έγινε πρόσφατα, συγκροτούν την καρδιά της μικρής αυτής κοινωνίας.
Πριν από λίγα χρόνια, λειτουργούσε ένας μόνο ξενώνας με περιορισμένες δυνατότητες. Τελευταία όμως, όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν το νησί, με αποτέλεσμα να γεμίζει από κόσμο. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία και άλλων ενοικιαζομένων δωματίων και στην κατασκευή ενός ξενοδοχείου, ενώ ανοίχτηκαν δρόμοι, δύσβατοι βέβαια, που οδηγούν όμως σε κάθε παραλία του νησιού.
Μπορεί ο Αη Στράτης να στερείται ακόμα υποδομών και ανέσεων, περισσεύουν όμως οι όμορφες και ερημικές παραλίες. Παραλίες που χρειαζόμαστε να υπάρχουν. Που είναι εκεί, όπως ήταν πάντα. Αμόλυντες και υπέροχες.
Περίπλους
Ξεκινήσαμε για τον περίπλου του νησιού, που δεν ξεπερνά τα 17 νμ, με κατεύθυνση από το λιμάνι προς το νοτιά, σεργιανίζοντας πρώτα στις δυτικές ακτές. Εδώ βρίσκονται και οι περισσότερες παραλίες του νησιού, καθιστώντας τη δυτική πλευρά του Άη Στράτη την ομορφότερη και πιο ενδιαφέρουσα.
Άγιος Αντώνιος, Άγ. Δημήτριος, Λιδαριό, Φτελιό, Άγ. Νικόλαος, Γουρνιά, Φράγκου και Τρυπητή. Συνεχόμενοι όρμοι με πεντακάθαρα νερά που φιλοξενούν υπέροχες παραλίες, στρωμένες με γκρίζα άμμο ή μαύρα μικρά βότσαλα, καλά προστατευμένες από τους βοριάδες. Σε πολλές ακτές, καταλήγουν ρεματιές με δέντρα, σχηματίζοντας μικρές οάσεις ανάμεσα στους άγονους και ηφαιστειογενείς λόφους. Οι παραλίες εναλλάσονται με χαμηλούς απόκρημνους βράχους, που περίτεχνα σμιλεμένοι από τη θάλασσα σχηματίζουν μικρά έργα τέχνης και όμορφες σπηλιές σε πολλά σημεία τους.
Καβαντζάροντας το νότιο ακρωτήρι Τρυπητή (Σιαλμάς), περιπλέύσαμε τη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Το τοπίο εδώ είναι περισσότερο άγριο και αφιλόξενο χωρίς παραλίες, με εξαίρεση το Καραβοτσάκισμα, λίγο πριν το ανατολικό άκρο Δασκαλιό. Πλέοντας ανάμεσα στις νησίδες Δασκαλιό και Βέλια (Ρούμπος), προσέχοντας ιδιαίτερα τις ξέρες που είναι διάσπαρτες σ’ αυτήν την περιοχή, ανεβαίναμε τη βορειοανατολική πλευρά. Εδώ βρίσκεται το Αλωνίτσι, η μεγαλύτερη παραλία του νησιού που μπορούμε να την απολαύσουμε όμως μόνο όταν δεν φυσά ο βοριάς. Πλησιάζοντας στο Καλάμι, το βορινό άκρο του Άη Στράτη, και πλέοντας νότια από τη νησίδα Αγ. Απόστολοι γυρίσαμε την πλώρη μας προς το νότο και κατευθυνθήκαμε προς το λιμάνι που βρίσκεται σε απόσταση 1.6νμ.
Δέσαμε στην παλιά προκυμαία και μετά από ένα τονωτικό καφεδάκι στο καφενείο του λιμανιού, καταστρώσαμε τα σχέδιά μας για τις επόμενες τρεις και τελευταίες μέρες των διακοπών μας. Αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε σαν αραξοβόλι και ορμητήριο, τη βορινή πλευρά του όρμου Φράγκου, που είναι ο πιο υπήνεμος όρμος της δυτικής πλευράς του νησιού. Αφού ανεφοδιαστήκαμε με τρόφιμα, νερά και πάγο, σε λιγότερο από μισή ώρα στήναμε τον μικρό καταυλισμό μας στον υπέροχο όρμο.
Νωρίς το απόγευμα, αρματωμένοι με όλο τον εξοπλισμό μας, βουτούσαμε για ψαροτούφεκο στο νότιο φανάρι του Αη Στράτη. Δεν πέρασε ούτε ένας χρόνος, όταν ταξιδεύοντας με προορισμό το ίδιο φανάρι, κινδυνεύσαμε να βγούμε κάπου στην... Τουρκία.
Μια αλησμόνητη εμπειρία
Είχαμε κατέβει στην Αθήνα, με σκοπό να παραλάβουμε το καινούργιο μας σκάφος το οποίο θα ανεβάζαμε δια θαλάσσης στη Χαλικιδική. Μετά από ένα τρίωρο δοκιμαστικών πλεύσεων, και αφού διαπιστώσαμε πως όλα λειτουργούσαν σωστά, κατευθυνθήκαμε από το Μάτι προς το κάβο Ντόρο. Μπροστά μας απλωνόταν μια θάλασσα ασάλευτη, που μας εγγυόταν ένα ευχάριστο ταξίδι. Χωρίς δεύτερη σκέψη, αποφασίσαμε να βάλουμε πλώρη για τον Αη Στράτη και την επόμενη μέρα να πλεύσουμε για το Παλιούρι της Χαλκιδικής. Ήταν κάτι το οποίο είχαμε στο μυαλό μας, αν η θάλασσα ήταν κάλμα, γι αυτό άλλωστε φέραμε μαζί μας τους σάκους με τα ψαροτούφεκα.
Η πλώρη μας λοιπόν σημάδευε το νότιο φανάρι του Αη Στράτη και το GPS έδειχνε οκτώ μοίρες και απόσταση ενενήντα ναυτικά μίλια. Ταξιδεύαμε ανέμελα σε μια θάλασσα ακύμαντη, με την ορατότητα όμως πολύ περιορισμένη λόγω της υπερβολικής ζέστης και άπνοιας που επικρατούσαν εκείνη την ημέρα.
Δεν πέρασαν λίγα λεπτά και η οθόνη του GPS έσβησε ξαφνικά. Προς στιγμή σαστίσαμε, είχαμε όμως κρατήσει στη μνήμη μας την πορεία μας, ενώ η διάθεσή μας για ψαροτούφεκο ήταν μεγάλη. Σημειώνοντας την ώρα αναχώρησής μας και ταξιδεύοντας με σταθερή ταχύτητα τριάντα κόμβων, υπολόγισα να φτάσουμε σε τρείς ώρες στον προορισμό μας. Ταξιδεύαμε τώρα με την πυξίδα, και δεν είχαμε την πολυτέλεια να επαναπαυόμαστε. Οι αισθήσεις μας ήταν σε πλήρη διέργεση και είμασταν προσηλωμένοι στην πορεία μας, μιας και τα μίλια που έπρεπε να διανύσουμε ήταν αρκετά.
Το ταξίδι κύλησε υπέροχα και κάποια στιγμή συμπληρώσαμε τρεις ώρες πλεύσης.
Νησί όμως, δεν φαινόταν μπροστά στην πλώρη μας. Θα είναι η κακή ορατότητα, σκέφτηκα και συνέχισα για ακόμη ένα τέταρτο να ταξιδεύω στην ίδια πορεία. Στεριά όμως δεν φαινόταν πουθενά στον περιορισμένο μας ορίζοντα. Η ανασφάλεια άρχισε σιγά σιγά να φουντώνει μέσα μας και αναγκάστηκα έτσι να ακινητοποιήσω το φουσκωτό. Δεν ήθελα να το πιστέψω, ήμουν όμως βέβαιος πως κάτι πήγε στραβά.
Είχαμε χαθεί και χάσαμε εντελώς τον προσανατολισμό μας. Διατηρώντας όσο μπορούσαμε την ψυχραιμία μας, προσπαθήσαμε να σκεφτόμαστε αισιόδοξα. Είχαμε ακόμα διακόσια λίτρα στα τεπόζιτά μας, ενώ είμασταν πολύ τυχεροί που η θάλασσα εξακολουθούσε να είναι κολλημένη. Αυτό που έπρεπε να προσδιορίσω σε κάθε περίπτωση, ήταν το στίγμα μας.
Έβγαλα τον ναυτικό χάρτη και έμεινα από πάνω του σκυφτός για αρκετή ώρα. Έπειτα άρχισα να κάνω υπολογισμούς. Ξαναμέτρησα τα μίλια και επαλήθευσα τις μοίρες που έδειχνε το GPS λίγο πριν πάψει να λειτουργεί. Όλα ήταν σωστά. Ξεκινήσαμε στις δώδεκα η ώρα από το κάβο Ντόρο, η πορεία μας ήταν οκτώ μοίρες και είχαμε να καλύψουμε 90 ναυτικά μίλια. Εφόσον όμως ταξιδεύαμε για τρεις ώρες και ένα τέταρτο με σταθερή ταχύτητα τριάντα κόμβων, ήταν βέβαιο πως είχαμε καλύψει περίπου 98 μίλια.
Τι ήταν όμως αυτό που τελικά μας έβγαλε εκτός πορείας; Οι σκέψεις μου δεν με οδηγούσαν πουθενά.
Κάποια στιγμή σκέφτηκα την πυξίδα. Αυτό ήταν, αναφώνησα!
Η πυξίδα του σκάφους να μην δείχνει σωστά.
Μόνο αυτή η λογική εξήγηση απέμενε.
Για να μπορέσω όμως να υπολογίσω το στίγμα μας έπρεπε να γνωρίζω δυο πράγματα. Πόσες μοίρες απόκλιση είχε η πυξίδα, και προς πια κατεύθυνση ήταν αυτή. Απάντηση όμως δεν μπορούσα να πάρω από πουθενά.
Υπέθεσα πως η πυξίδα είχε μια απόκλιση της τάξεως των δύο ή τριών μοιρών, είτε δυτική είτε ανατολική. Έσκυψα στον χάρτη και χάραξα την λανθασμένη πια πορεία. Σημείωσα πως μια απόκλιση πυξίδας της τάξεως δυο ή τριών μοιρών, στην απόσταση των 98 μιλίων που είχαμε διανύσει, θα μας είχε ρίξει δυτικότερα ή ανατολικότερα κατά τέσσερα μίλια περίπου. Σε μια τέτοια απόσταση όμως, ακόμα και με τις υπάρχουσες συνθήκες περιορισμένης ορατότητας, έπρεπε να διακρίνεται ο Αη Στράτης. Συνεπώς η απόκλιση ήταν παραπάνω.
Θεώρησα πως ήταν εξαιρετικά αδύνατο το σφάλμα της πυξίδας να ξεπερνά τις 15 μοίρες.
Πήρα το κουμπάσο λοιπόν, και με κέντρο το κάβο Ντόρο και άνοιγμα 98 μιλίων, διέγραψα ένα τόξο γύρω από τον Αη Στράτη. Είχα τώρα κάποια τουλάχιστο πιθανά σημεία στίγματος, που βρισκόταν σίγουρα πάνω σε αυτό τόξο, που έφτανε σε μήκος σαράντα περίπου μιλίων με κέντρο τον Αη Στράτη, τα άκρα του οποίου αντιστοιχούσαν σε απόκλιση της πυξίδας της τάξεως των 15 μοιρών. Ακόμα και σ΄ αυτήν την τραβηγμένη περίπτωση, θα βρισκόμασταν 25 μίλια περίπου ανατολικά ή δυτικά της Σκύρου.
Έπρεπε τώρα να προσπαθήσω να προσδιορίσω την κατεύθυνση της απόκλισης. Κάτι αδύνατο να γίνει, αν δεν παρατηρούσα πως η πραγματική μας πορεία περνούσε ξυστά από τη Σκύρο. Αν λοιπόν η πυξίδα είχε ακόμα και μικρή θετική απόκλιση, θα πέφταμε σίγουρα πάνω στη Σκύρο. Εμείς όμως την Σκύρο ούτε καν που την είδαμε. Συνεπώς, η πυξίδα μας είχε αρνητική απόκλιση. Άρα βρισκόμασταν ανατολικά από τον Αη Στράτη, και στη χειρότερη περίπτωση κάπου ανάμεσα Αη Στράτη και Λέσβου. Πάντα όμως πάνω σε κάποιο σημείο του μικρότερου τώρα τόξου που είχα χαράξει με το κουμπάσο. Το τόξο ξεκινούσε από τον Αη Στράτη και εκτεινόταν προς τη Λέσβο, σε μια απόσταση 25 ναυτικών μιλίων περίπου, ανάλογα με το σφάλμα της πυξίδας. Το μικρό μήκος του τόξου, έμοιαζε πάνω στο χάρτη με ευθεία γραμμή, οπότε ήταν εύκολο χρησιμοποιώντας ως στίγμα αυτή τη γραμμή, να βγάλω πορεία προς τον Αη Στράτη. Τα μίλια δεν μπορούσα να τα υπολογίσω, για τις μοίρες όμως ήμουν αρκετά σίγουρος. Για μεγαλύτερη ασφάλεια έβγαλα πορεία προς το μέσο του νησιού, ώστε και στην πιθανότητα μικρού σφάλματος να πέσω πάνω στον Αη Στράτη.
Πορεία δυτική λοιπόν και πολλές...ελπίδες. Αν και ήμουν βέβαιος για τη νέα πορεία μας, κάθε μίλι που περνούσε ανέβαζε στα ύψη την ανασφάλειά μας. Προχωρούσαμε διστακτικά με σταθερή ταχύτητα είκοσι κόμβων. Είμασταν τουλάχιστο σίγουροι πως ότι και να γινόταν δεν θα βγαίναμε σε κάποια ακτή της Τουρκίας. Η αγωνία μας πήρε τέλος, όταν μετά από σαράντα λεπτά περίπου, αναγνώρισα τη νησίδα Ρούμπος που άρχισε να διαγράφεται καθαρά λίγο δεξιότερα από την πλώρη μου. Οι καρδιές μας επανήλθαν στη θέση τους και αρχίσαμε σιγά σιγά να ανακτούμε ξανά τη χαμένη μας διάθεση. Βέβαια, κατευθυνθήκαμε αμέσως προς το λιμάνι, μόνο και μόνο για να τσεκάρουμε την ένδειξη της πυξίδας. Πλησιάσαμε ένα σκάφος και πλευρίζοντάς το ώστε να είμαστε παράλληλα και οι πλώρες μας να δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση, διαπιστώσαμε πως η πυξίδα μας είχε σφάλμα εννέα με δέκα μοιρών. Ενώ δηλαδή έδειχνε οκτώ μοίρες, στην πραγματικότητα ταξιδεύαμε στις δεκαοχτώ. Οι δέκα αυτές μοίρες απόκλισης, μας έριξαν 16 περίπου μίλια ανατολικότερα από τον προορισμό μας.
Έχοντας λύσει πια το μυστήριο, χρειαζόμασταν οπωσδήποτε ένα ουζάκι για να καταλαγιάσουν μέσα μας τα απίστευτα συναισθήματα που βιώσαμε για περισσότερο από δυο ώρες. Δεν θέλω να σκέφτομαι τι θα γινόταν, αν δεν σημείωνα την ώρα εκκίνησης, αν δεν ταξιδεύαμε με σταθερή ταχύτητα ή αν δεν υπήρχε ναυτικός χάρτης στο σκάφος.
Είχα πάρει ήδη δυο πολύ βασικά μαθήματα. Να ελέγχω πάντοτε την πυξίδα του σκάφους και να μην βασίζομαι ποτέ αποκλειστικά στο GPS.
Πέρα όμως από αυτά, ένοιωσα για πρώτη φορά πόσο σημαντικά είναι κάποια πράγματα που όλοι μας τα γνωρίζουμε θεωρητικά, λίγοι είναι όμως εκείνοι που τα εφαρμόζουν τακτικά.
Πρώτα πρώτα, πρέπει πάντοτε να υπάρχει στο σκάφος ο ναυτικός χάρτης της θαλάσσιας περιοχής όπου σκοπεύουμε να κινηθούμε. Πάντοτε να σημειώνουμε την ώρα του απόπλου μας και να διατηρούμε σταθερή την ταχύτητά μας, ιδιαίτερα όταν έχουμε να διανύσουμε πολλά μίλια.
Πάντοτε να είναι γεμάτα τα ρεζερβουάρ μας με καύσιμα και ακόμα κι όταν ταξιδεύουμε με το GPS, να συγκρίνουμε ταυτόχρονα την ένδειξή του με αυτήν της πυξίδας, ώστε να είμαστε σίγουροι πως η τελευταία δείχνει σωστά. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που διαπιστώσουμε πως υπάρχει σφάλμα στην ένδειξη της πυξίδας, θα γνωρίζουμε ακριβώς την απόκλισή της και θα είμαστε έτσι σε θέση να διατηρούμε σωστή την πορεία μας στην περίπτωση που το GPS πάψει να λειτουργεί.
Αυτά τα πράγματα, όσο κι αν φαίνονται απλά, τα θεωρώ πλέον πιο απαραίτητα ακόμα και από την ίδια τη βοηθητική μηχανή του σκάφους...
Για όσους ταξιδεύουν
- Δεν πρέπει να λησμονούμε πως ο Αη Στράτης βρίσκεται στο μάτι των μελτεμιών, που πνέουν από βορειοανατολική κατεύθυνση και σε συνδυασμό με τα δυνατά ρεύματα από τα Δαρδανέλια, προκαλούν συνήθως σκληρές θάλασσες γύρω από το νησί. Ακόμα και άνεμοι έντασης 5μποφόρ, δημιουργούν ακανόνιστα και αλόκοτα κύματα που μας εμποδίζουν να βρούμε μια στρωτή πλεύση και μας ταλαιπωρούν αφάνταστα.
- Τα μελτέμια σπάνια κρατούν πέρα από δυο μέρες, ενώ το απόγευμα σπάνε και μας δίνουν την ευκαιρία να μετακινούμαστε με μεγαλύτερη ασφάλεια.
- Το λιμάνι του νησιού, μετά την τελευταία επέκταση που έχει γίνει, είναι απόλυτα ασφαλές ακόμα και στους δυτικούς και νοτιοδυτικούς ανέμους.
- Αν θέλετε να διανυκτερεύσετε σε κάποιον όρμο, προτιμείστε τη βορινή πλευρά του Φράγκου που παρέχει την μεγαλύτερη προστασία στους βοριάδες.
- Κάποιες φορές, οι σπηλιάδες που κατεβαίνουν μέσα από τις ρεματιές έχουν απίστευτη δύναμη, γι αυτό η αγκυροβολία πρέπει να γίνεται πολύ προσεκτικά και να δένεται το σκάφος με δυο πρυμάτσες από πολύ σταθερά στεριανά σημεία.
...keep Ribbing!
