Στον ίδιο χώρο, προς έκπληξή μας έφθασαν και δεκαοκτώ προσκοπάκια από την περιοχή Χαριλάου Θεσσαλονίκης, τα οποία ταξίδευαν δυο ολόκληρες μέρες με το τραίνο. Καθίσαμε όλοι γύρω γύρω, φτιάχνοντας μια ζεστή όμορφη παρέα.
Πλησιάσαμε τον Lorenzo Sivillia και τον ρωτήσαμε πολλά πράγματα, θέλοντας να μάθουμε όσο περισσότερα γινόταν. Η απάντησή του όμως μας έβαλε σε τάξη:
«σιγκά σιγκά· εγώ δεν μιλάω το ελληνικό, τι μιλάτε σείς. Εγώ μιλάω το ελληνικό το παλαιό. Δεν τσέρω όλα τα λόγια· ετσερω εκείνα που μούπε ο πάππου μου. Πολλά λόγια τα χάσαμε.»
Οπότε αργά - αργά τού απευθύναμε τις ερωτήσεις:
Γεννηθήκατε εδώ, στο νέο Ροχούδι; .
«Εγώ γεννήθηκα στο Ροχούδι παλαιό», ανταποκρίθηκε.
«Πριν 20 χρόνια έκαμε πολύ νερό μετά και εφύγαμε και ήρθαμε να ζούμε στο γιαλό. Πολύ χρόνο μετά μας έκαναν το Ροχούδι τσινούριο. Αντό μέρος δεν δεκτήκαμε από καρντία...»
Πριν 20 χρόνια οι βροχοπτώσεις και οι κατολισθήσεις, ανάγκασαν τους χωρικούς να κατέβουν στο γιαλό του Βούα (Βονα Marina). Αργότερα τους έφτιαξαν σπίτια δημιουργώντας ένα νέο χωρίο, το νέο Ροχούδι. Η καρδιά τους όμως βρίσκεται πάντα στο παλιό Ροχούδι.
Έχετε σπίτι στο παλιό Ροχούδι; συνεχίσαμε.
«Έχω, μα ένε αφημένο»
Τώρα πού δουλεύεις;
«Εγώ κάνω δουλεία εντώ, στη Δημαρχεία. Είστε αδελφάδια δικά μα και ήρτα με όλη την καρντία να δώσω το καλώς ήρτετε».
Μπαίνει στην κουβέντα και ο Salvatore Sivillia:
«Παράμενε» μου λέει, «η μητέρα μου, ο πατέρα μου ο παππού μου δεν ήτσερε τα Ιταλικά. Μόνο Ελληνικά. Εγώ δεν είχα σχολείο. Σπούδασα τη γλωσσά από γονείς μου. Το ‘74 ήρθε ένας δάσκαλος του Ρηγίου και μου λέει: εσύ μιλάς άλλη γλώσσα, δεν το ξέρεις;
Όχι, απαντώ.
Πρέπει να πας στην Ελλάδα, μου λέει.
Έτσι πήγαμε στην Ελλάδα...
Όταν κατέβηκα από το λεωφορείο, μου λένε καλώς ήρθατε!
Ε, καλώς ήρτετε λέγουμε κι εμείς.»
Πώς στέκεσαι; ρωτώ.
«Καλά, εσύ;»
Ε, καλά εστέκομαι κι εγώ. Ίδια γλώσσα: δέντρα, ψωμί, κρασί, παιδιά, γυναίκα, όλα ίδια.
Έτσι μάθαμε ότι μιλούμε ίδιες λέξεις, ίδια γλώσσα.
Σπίτι έχεις στο παλιό Ροχούδι; ρωτάμε τον Salvotore.
«Έχω μέγα σπίτι. Έχω δέντρα, τσιπούρια, τελεφωνίνο, κρεββάτια. Δεν μου κάνει καρντία να φύγω. Το καλοκαίρι είμαι στο παλιό Ροχούδι και το χειμώνα κατεβαίνω εδώ, στο νέο. Γιατί τα παιντία μου είναι εδώ, που σπουδάσανε»...

Βγάζει ένα χάρτη και με το δάκτυλό του μας δείχνει με πάθος πού βρίσκονται τα ελληνόφωνα χωριά. Μας προτρέπει να πάμε στο Χωριό του Ροχουδίου: «Σπίτι ντικό μου ένε και ντικο σας» μας λέει, με την βροντερή του φωνή.
«Πιείτε από δικό μου κρασί, που ένε από δικό μου αμπέλι και φάτε από δικό μου τυρί».

Ροκκαφόρτε ντελ Γκρέκο

Συγκινημένοι, αφήσαμε τη ζεστή μας παρέα και ανηφορίσαμε για την ορεινή Καλαβρία. Πρώτος σταθμός το Ροκκαφόρτε ντελ Γκρέκο. «Γερός βράχος των Ελλήνων», κατά τους Ιταλούς, ενώ οι Έλληνες το λένε ακόμα και σήμερα «Βουνί».
Όπως δείχνει και το όνομά του, ήταν το προπύργιο του Ελληνισμού στον Ιταλικό νότο. Βρίσκεται ανάμεσα σε ψηλές βουνοκορφές, ενώ οι γκρεμοί γύρω σού κόβουν την ανάσα.

Ροχούδι

Κατηφορίζαμε μέσα στην άγρια φύση με τις χαράδρες και το ποτάμι στο βάθος. Αριστερά μας ένας μεγάλος πέτρινος όγκος, με δύο τεράστια σκαλισμένα μάτια πάνω του, έμοιαζε να ισορροπεί στο κενό.
Μετά από αρκετής ώρας δύσκολου και όλο στροφές δρόμου, αντικρίσαμε το παλιό Ροχούδι το οποίο είναι σκαρφαλωμένο στην κορυφογραμμή του απόμακρου βράχου, που εισέρχεται μέσα στο χείμαρρο της Αμμεντολέας. Το όνομά του σημαίνει «ρηχώδης» γιατί κτίστηκε ρηχά στο ποτάμι. Τα νερά όμως του ποταμού, έτρωγαν τη ρίζα του λόφου, με αποτέλεσμα κατολισθήσεις, ενώ τα πρώτα σπίτια άρχισαν να γκρεμίζονται. Από το 1951 το Ροχούδι αργοπεθαίνει, αφού πολλοί κάτοικοι έφυγαν προς αναζήτηση άλλης πατρίδας. Πολλοί όμως, πιστοί στη γη που τους μεγάλωσε, παρέμειναν παρ' όλο τον κίνδυνο.
Ώσπου, το 1972 με τις κατολισθήσεις να συνεχίζονται, η ιταλική κυβέρνηση έκρινε το χωριό επικίνδυνο και κατέβασε τον πληθυσμό στο Μέλιτο, όπου και το Νέο Ροχούδι. Το παλιό Ροχούδι σβήστηκε από το χάρτη.