Small Eastern Cyclades – Iraklia island
Serifos Island
Small Eastern Cyclades – Iraklia island
Serifos Island
Folegandros Island
Across the Aegean Sea, among the most inaccessible and invisible parts of the barren rocks, a priceless treasure is hidden.
White touches that are in total contrast with the bare landscape and the deep blue sea. Real gems and "monuments" of the cultural world heritage.
Οι μαγευτικές Χώρες του Αρχιπελάγους!
Από μακριά μπορεί να μοιάζουν όλες ίδιες, κάθε μια όμως είναι μοναδική. Είναι πραγματικά αδύνατο να ξεχωρίσεις κάποια Χώρα ως ομορφότερη από κάποια άλλη. Θα τολμήσω όμως να δώσω αυτή τη διάκριση στη Χώρα της Φολεγάνδρου.
Έχω επισκεφθεί αρκετές φορές τη Φολέγανδρο, αψηφώντας συχνά τους καιρούς και τα δύσκολα μπουγάζια της. Το πρώτο πράγμα που κάνω μόλις πιάνω στο λιμάνι της, είναι να πάρω το λεωφορείο και να κατευθυνθώ προς τη Χώρα. Και όταν έρχεται η στιγμή να την αφήσω πίσω στην πρύμνη μου, όλο τις ίδιες λέξεις ψελίζουν τα χείλη μου: η Φολέγανδρος είναι η γοητευτικότερη και πιο γλυκιά Χώρα των Κυκλάδων!
Στην πιο γλυκιά Χώρα των Κυκλάδων
Έτσι κι αυτή τη φορά, αφού πρώτα βρήκαμε με πολύ δυσκολία μια θέση για να δέσουμε το φουσκωτό στο μικρό λιμανάκι του Καραβοστάση, προχωρήσαμε λίγο πιο πέρα από όπου κάθε μια ώρα ξεκινά το λεωφορείο για τη Χώρα. Μετά από τρία χιλιόμετρα διαδρομής μέσα στο άγονο τοπίο, αρχίζουν να φαίνονται τα πρώτα σπίτια της Χώρας.
Οι μαγευτικές Χώρες του Αρχιπελάγους!
Από μακριά μπορεί να μοιάζουν όλες ίδιες, κάθε μια όμως είναι μοναδική. Είναι πραγματικά αδύνατο να ξεχωρίσεις κάποια Χώρα ως ομορφότερη από κάποια άλλη. Θα τολμήσω όμως να δώσω αυτή τη διάκριση στη Χώρα της Φολεγάνδρου.
Έχω επισκεφθεί αρκετές φορές τη Φολέγανδρο, αψηφώντας συχνά τους καιρούς και τα δύσκολα μπουγάζια της. Το πρώτο πράγμα που κάνω μόλις πιάνω στο λιμάνι της, είναι να πάρω το λεωφορείο και να κατευθυνθώ προς τη Χώρα. Και όταν έρχεται η στιγμή να την αφήσω πίσω στην πρύμνη μου, όλο τις ίδιες λέξεις ψελίζουν τα χείλη μου: η Φολέγανδρος είναι η γοητευτικότερη και πιο γλυκιά Χώρα των Κυκλάδων!
Στην πιο γλυκιά Χώρα των Κυκλάδων
Έτσι κι αυτή τη φορά, αφού πρώτα βρήκαμε με πολύ δυσκολία μια θέση για να δέσουμε το φουσκωτό στο μικρό λιμανάκι του Καραβοστάση, προχωρήσαμε λίγο πιο πέρα από όπου κάθε μια ώρα ξεκινά το λεωφορείο για τη Χώρα. Μετά από τρία χιλιόμετρα διαδρομής μέσα στο άγονο τοπίο, αρχίζουν να φαίνονται τα πρώτα σπίτια της Χώρας.
ο λεωφορείο μας άφησε στην Πούντα. Την πρώτη πλατεία που συναντούμε. Και λέω η πρώτη, γιατί η γοητεία της Χώρας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις έξι μικρές πλατείες της, που διαδέχονται η μία την άλλη, με πολύ μικρή απόσταση μεταξύ τους. Πνιγμένες μέσα στο πράσινο, σαν μικρές και ανεξάρτητες γειτονιές, η κάθε μια έχει τη δική της ξεχωριστή ταυτότητα και τη δική της ιστορία. Τα παραδοσιακά καφενεδάκια και ταβερνάκια βγάζουν τα τραπεζάκια τους στο λιθόστρωτο και γεμίζουν τις πλατείες απ΄ άκρο σ΄ άκρο. Από τις πρώτες βραδινές ώρες όλες οι πλατείες σφύζουν από ζωή. Τα τραπεζάκια γεμίζουν με κόσμο, που απολαμβάνει το φαγητό ή το ποτό του, ενώ πολλοί κάνουν τη νυχτερινή περαντζάδα τους θαυμάζοντας τις ομορφιές της Χώρας. Αυτές τις ώρες, πάρα πολλοί άνθρωποι συνωστίζονται στα λίγα τετραγωνικά της Χώρας, σε μια όμως αρμονική συνύπαρξη που ακτινοβολεί κάτι παραμυθένιο. Μια άλλη ποιότητα, σε ένα σκηνικό ονειρεμένο.
Η Πούντα λοιπόν, αποτελεί την πρώτη πλατεία. Κομβικό σημείο της Χώρας, αφού εδώ καταλήγει ο δρόμος από το λιμάνι, από εδώ ξεκινά το δρομάκι που μας βγάζει στο μοναστήρι της Παναγιάς ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω βρίσκεται η είσοδος του μαγευτικού Κάστρου. Το πρώτο πράγμα που κάνει κανείς φτάνοντας εδώ, είναι να θαυμάσει την εντυπωσιακή θέα από ένα μικρό άνοιγμα, στην πεζούλα της Πούντας. Σύρριζα στον απότομο βράχο που γκρεμίζεται στη θάλασσα, απλώνεται το βαθυγάλανο πέλαγος και οι βόρειες ακτές του νησιού.
Η πεζούλα της Πούντας μαζί με το Ηρώο καταλαμβάνουν τη βορινή πλευρά της πλατείας, το δημοτικό σχολείο την ανατολική, ενώ στη νότια πλευρά βρίσκεται το παραδοσιακό καφενεδάκι και ταβερνάκι μαζί, που φέρει το ίδιο όνομα με την πλατεία. Κανένας βέβαια δεν αντιλαμβάνεται, αφού τίποτα δεν το προδίδει, πως η δυτική πλευρά της Πούντας αποτελεί ταυτόχρονα και το ανατολικό «τείχος» του περίφημου Κάστρου. Και πως βέβαια να το αντιληφθεί κανείς, αφού μόνο μικρά μαγαζάκια στη σειρά, είναι αυτά που τώρα πια αντικρίζεις.
Το μικρό κατηφορικό λιθόστρωτο που περνά μπροστά από τα μαγαζάκια μας βγάζει στην εκκλησιά του Τιμίου Σταυρού. Από εδώ ξεκινά η δεύτερη και μεγαλύτερη από τις πλατείες της Χώρας. Η πλατεία του Ντούναβη, όπως την αποκαλούν οι γνωστοί για το χιούμορ τους Φολεγανδρίτες, επειδή εδώ βρίσκονται δυο μεγάλες στέρνες. Στο κέντρο της πλατείας απλώνει τη σκιά του ο μοναδικός πλάτανος του νησιού. Το χαμηλό σπιτάκι που βρίσκεται στην είσοδο της πλατείας, κάποτε παντοπωλείο, τώρα έχει μετατραπεί σε εστιατόριο που γεμίζει με τα τραπεζάκια του τη μια πλευρά της. Η άλλη πλευρά της πλατείας γεμίζει με τα τραπεζάκια της καφετέριας «κι άραξε», που σερβίρει πρωινά και λουκουμάδες. Ούτε εδώ βέβαια θα αντιληφθούμε πως η μια πλευρά της πλατείας αποτελεί το νότιο «τείχος» του Κάστρου, παρ’ όλο που στην είσοδό της βρίσκεται το Παραπόρτι. Η μικρότερη από της δυο εισόδους του Κάστρου, στην οποία μάλιστα μας κατευθύνει και η αναρτημένη, μικρή και διακριτική πινακίδα που βρίσκεται πλάι στο παραδοσιακό καφενεδάκι «το Κάστρο». Η νότια πλευρά της πλατείας του Ντούναβη, ορίζεται από την μεγάλη εκκλησιά του Αγίου Νικολάου.
Αμέσως μετά, βγαίνουμε στην πλατεία Κονταρίνη που βρίσκεται ανάμεσα στην εκκλησιά του Αγίου Νικολάου και την εκκλησιά του Αγίου Αντωνίου. Η υπερυψωμένη αυτή πλατεία είναι ασφυκτικά γεμάτη με τραπεζάκια κάτω από τη σκιά των δέντρων, αφήνοντας ένα περιμετρικό λιθόστρωτο για την περαντζάδα μας. Δεν προλαβαίνουμε να κάνουμε λίγα βήματα και ήδη βρισκόμαστε στην επόμενη πλατεία. Η Πιάτσα, όπως ονομάζεται, βρίσκεται ανάμεσα στην εκκλησιά του Αγίου Αντωνίου και την εκκλησιά της Θεοσκέπαστης, και αποτελεί την παλιότερη πλατεία της Χώρας. Συνεχίζοντας, μετά από ένα στενό σοκάκι λίγων μέτρων όπου βρίσκονται μερικά μαγαζάκια, οδηγούμαστε στην πλατεία Μαράκι με το εξαιρετικό ταβερνάκι. Ακριβώς από πάνω βρίσκεται η τελευταία και πανέμορφη πλατεία του Ταχυδρομείου, περιτριγυρισμένη κι αυτή με τραπεζάκια. Από την Πλατεία Μαράκι ξεκινούν δυο στενά και υπέροχα δρομάκια προς την έξοδο της Χώρας.
Αυτή είναι λοιπόν η κύρια διαδρομή που κάνει κάποιος που θα έρθει για πρώτη φορά στη Χώρα.
Βέβαια υπάρχουν ακόμα αρκετά στενάκια που οδηγούν σε πιο απόμερες και ήσυχες γειτονιές. Καταπληκτικά σπιτάκια, υπέροχα και καλοστημένα μαγαζάκια, περιποιημένα και προσεγμένα ως την τελευταία τους λεπτομέρεια, πεντακάθαρα λιθόστρωτα στολισμένα με πλήθος από ολάνθιστες μπουκαμβίλιες, συνθέτουν υπέροχες γωνιές σε κάθε μας βήμα. Τα πάντα είναι τόσο καλοβαλμένα και φτιαγμένα με μεράκι, που δεν υπάρχει περίπτωση να βρούμε κάποιο έστω και μικρό ψεγάδι. Τίποτα που να αλλοιώνει έστω και στο ελάχιστο την αισθητική της Χώρας. Ακόμα και αυτές οι επιγραφές στα κάθε είδους μαγαζάκια είναι μικρά έργα τέχνης. Χειροποίητες και διακριτικές, αποτελούν μέρος μιας πρωτόγνωρης αισθητικής κορύφωσης.
Κι όταν πια έχουμε κουραστεί από τις επαναλαμβανόμενες βόλτες μας, χωρίς βέβαια να έχουμε χορτάσει την ομορφιά του τόπου, επιστρέφουμε στην πλατεία του Ντούναβη και καθόμαστε για ένα καφεδάκι. Και εκεί που προσπαθούμε να συγκροτήσουμε στο μυαλό μας και να βάλουμε σε τάξη τις ονειρεμένες εικόνες που έχουμε αντικρύσει, συνειδητοποιούμε ξαφνικά πως βρισκόμαστε μπροστά στο Κάστρο.
Στο μαγευτικό Κάστρο
Αν δεν το γνωρίζουμε εκ των προτέρων, μόνο κατά λάθος θα μπούμε μέσα στο Κάστρο. Και βέβαια, θα μείνουμε άφωνοι από την πρώτη κιόλας στιγμή. Ένα εξίσου μαγευτικό, αλλά εντελώς διαφορετικό σκηνικό από αυτό της Χώρας, θα αντικρύσουν τα μάτια μας. Ένα σκηνικό που μοιάζει ανέγγιχτο από το πέρασμα των χρόνων και αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Και εδώ, όπως και στην Κίμωλο, το Κάστρο δεν είναι όπως αυτά που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Τη θέση των πέτρινων ψηλών τειχών είχαν οι πίσω πλευρές των διώροφων σπιτιών, στις οποίες βέβαια δεν υπήρχαν πόρτες και παράθυρα, παρά μόνο μικρά ανοίγματα για παρατήρηση και χρησιμοποίηση των όπλων. Οι πόρτες και τα παράθυρα ανοίχτηκαν τα νεότερα χρόνια, μετά την εξάλειψη των πειρατών, ενώ τα ισόγεια της ανατολικής πλευράς φιλοξενούν τώρα τουριστικά μαγαζάκια.
Το Κάστρο έχει τριγωνικό σχήμα και χαρακτηρίζεται από την οχυρωματική διάταξη των σπιτιών του. Η βορινή πλευρά του είναι χτισμένη στην κόψη των βράχων, στα 200 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η ανατολική πλευρά του βλέπει στην πλατεία της Πούντας, ενώ η νότια πλευρά του βλέπει στην πλατεία του Ντούναβη. Στη δυτική γωνιά του Κάστρου δεσπόζει η εκκλησιά της Παναγιάς της Παντάνασσας, από τον μικρό περίβολο της οποίας η θέα είναι μαγευτική
Συνήθως, μπαίνουμε στο Κάστρο από το Παραπόρτι. Τη δευτερεύουσα πύλη του, που βρίσκεται λίγα μόλις βήματα από την είσοδό μας στην πλατεία του Ντούναβη. Από εδώ ξεκινά η Κάτω Ρούγα, όπως λέγεται το φαρδύ λιθόστρωτο δρομάκι, που αποτελεί ένα από τα πιο φωτογραφημένα σημεία ολόκληρου του Αιγαίου. Η Κάτω Ρούγα βρίσκεται ανάμεσα στα εκπληκτικής αισθητικής διώροφα σπιτάκια που βρίσκονται κολλητά το ένα στο άλλο, σχηματίζοντας δυο αντικρυστές σειρές. Τα κάτασπρα σκαλοπάτια και οι μικρές ασβεστωμένες αυλές που βλέπουν στο λιθόστρωτο, τα μπλε και πράσινα πορτοπαράθυρα και τα πολύχρωμα λουλούδια που στολίζουν κάθε γωνιά, συνθέτουν μια παραμυθένια εικόνα και συνιστούν μια γνήσια κυκλαδίτικη καστροπολιτεία. Ένα αρχιτεκτονικό μεγαλείο, τους όρους δόμησης του οποίου όριζε η ανάγκη για προστασία, με σπίτια ιστορίας εκατοντάδων χρόνων, πολλά από τα οποία κατοικούνται ακόμα και διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Προχωρώντας στην Κάτω Ρούγα, περίπου στη μέση της νότιας πλευράς του Κάστρου, συναντούμε τη Λότζια.
Την κύρια δηλαδή είσοδο του Κάστρου, η οποία σφράγιζε όταν οι κάτοικοι επέστρεφαν από τις καθημερινές τους ασχολίες. Μέσα στο Κάστρο ζούσαν πολλές οικογένειες, μπορεί να έφταναν και τις 200, που στριμώχνονταν στα μονόχωρα σπιτάκια για να χωρέσουν. Μετά τη Λότζια, η Κάτω Ρούγα στενεύει και καταλήγει στην εκκλησιά της Παντάνασσας. Εδώ συναντιέται με την Πίσω Ρούγα, η ο οποία είναι πολύ στενότερη από την Κάτω, και ακολουθεί τη βορινή πλευρά των σπιτιών του Κάστρου.
Το Κάστρο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Χώρας και πρωταρχικό πυρήνα της. Οι ντόπιοι άρχισαν να χτίζουν νέα σπίτια έξω από το Κάστρο, όταν ένοιωσαν σίγουροι για την ελευθερία τους. Έτσι δημιουργήθηκε ο νέος οικισμός που απλώνεται γύρω από το Κάστρο, ο οποίος φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Στο Μοναστήρι της Παναγιάς
Και βέβαια, μόλις χορτάσουμε την περιπλάνησή μας στη Χώρα και το Κάστρο, μια επίσκεψη στο Μοναστήρι της Παναγιάς είναι απαραίτητη. Ψηλά, λίγο πιο κάτω από την κορυφή του λόφου, δεσπόζει επιβλητικά η μεγαλύτερη εκκλησιά του νησιού που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η κατάλευκη εκκλησιά, που μοιάζει να επιτηρεί τη Χώρα και το Πέλαγος από ψηλά, πέρα από το ιστορικό ενδιαφέρον της, προσφέρει και μια ανεπανάληπτη θέα.Από την πλατεία της Πούντας ξεκινά ο τσιμεντένιος δρόμος που μετά από πολλές στροφές, οι οποίες διακρίνονται από πολύ μακριά, καταλήγει στο Μοναστήρι. Η καλύτερη ώρα βέβαια για να ανηφορίσουμε είναι λίγο πριν τη δύση του ήλιου, οπότε θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα του Αιγαίου. Όσο ανεβαίνουμε τόσο η θέα γίνεται συναρπαστικότερη, καθώς το οπτικό μας πεδίο απλώνεται από τις βορινές ακτές του νησιού μέχρι την Κίμωλο και τη Μήλο.
Άνω Μεριά
Τέσσερα χιλιόμετρα βορειότερα από τη Χώρα, βρίσκεται ο δεύτερος μεγάλος οικισμός του νησιού, η Άνω Μεριά. Ένας καθαρά αγροτικός οικισμός, με τα μικρά σπιτάκια του συγκεντρωμένα σε μικρές νησίδες, να απλώνονται σε μήκος 2,5 χιλιομέτρων περίπου. Ακολουθώντας την βορινή κορυφογραμμή του νησιού, τα χαμηλά σπιτάκια της Άνω Μεριάς είναι εκτεθειμένα στο έλεος και τη μανία των βοριάδων.
Αξίζει πραγματικά να επισκεφθούμε το χωριό αυτό, καθώς και το Λαογραφικό του Μουσείο που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Η Άνω Μεριά αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος, που ζει στη σκιά της κοσμοπολίτικης Χώρας, μακριά από κάθε είδους τουριστική ανάπτυξη. Μόνο ένα παραδοσιακό καφενείο και δυο ταβερνάκια με παραδοσιακά φαγητά θα συναντήσουμε πλάι στον κεντρικό δρόμο, ενώ δειλά δειλά αρχίζουν να γίνονται και κάποια ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Ο Καραβοστάσης, όπως δηλώνει και το όνομά του, είναι το λιμάνι του νησιού. Παρά την τουριστική έξαρση των τελευταίων χρόνων και την δημιουργία μεγάλων και εντυπωσιακών τουριστικών μονάδων, καταφέρνει να παραμένει ένας πολύ ήσυχος παραθαλάσσιος οικισμός. Απλωμένος γύρω από τον ομώνυμο όρμο, με τη χαρακτηριστική βοτσαλωτή του ακτή να καταλαμβάνει το μυχό του, αποτελεί την πύλη επικοινωνίας του νησιού με τον υπόλοιπο κόσμο. Το μόνο που δεν έχει αλλάξει εδώ και χρόνια είναι το υποτυπώδες λιμάνι του. Η ανάπλαση που ξεκίνησε τον τελευταίο χρόνο έμεινε στη μέση και έκανε ακόμα χειρότερη την κατάσταση. Δύσκολα θα βρούμε θέση για να δέσουμε, προσπαθώντας να βολευτούμε όπως πάντα στα δυο μικρά μολάκια που βρίσκονται μπροστά από τα δυο, μεταποιημένα σε μπαράκια, «Σύρματα» που βγάζουν τα τραπεζάκια τους στη βοτσαλιά. Τα μεγαλύτερα σκάφη προσπαθούν να βολευτούν έξω από τη μικρή προβλήτα ή αγκυροβολούν αρόδου μέσα στον μεγάλο όρμο.
Περίπλους
Ο καλός καιρός μας επέτρεψε να περιπλανηθούμε και στην θαλασσοδαρμένη πλευρά του νησιού. Πρωί πρωί λοιπόν ξεκινήσαμε για την πλευρά της Φολεγάνδρου που βλέπει προς τον γρέγο. Βγαίνοντας από τον Καραβοστάση, αφήσαμε στα αριστερά μας τις παραλίες της Βάρδιας και του Ντεμένεου, που αν και βρίσκονται μια ανάσα από το λιμάνι δεν συγκεντρώνουν πολύ κόσμο. Μόλις καβατζάρουμε, το τοπίο αλλάζει και γίνεται πολύ εντυπωσιακό, με τους συμπαγείς όγκους των βράχων να πέφτουν κατακόρυφα στη βαθιά θάλασσα.
Στη Χρυσοσπηλιά
Πλέοντας σχεδόν κολλητά στους απότομους βράχους, θαυμάζοντας τα καταπληκτικά μαβιά νερά, σε ένα μίλι περίπου φτάσαμε κάτω από την περίφημη Χρυσοσπηλιά (Ν36ο37΄131 Ε24ο56΄634). Η είσοδός της βρίσκεται σε ύψος 25 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και διακρίνεται εύκολα από μακριά σαν μια μεγάλη τρύπα στον συμπαγή κατακόρυφο βράχο. Ακριβώς κάτω από τη σπηλιά, στην επιφάνεια της θάλασσας, υπάρχει ένα κάθετο σχίσιμο στο βράχο που ίσα ίσα χωρά η πλώρη μας. Εκεί βρίσκεται ένα μικρό πλατύσκαλο όπου μπορούμε να αποβιβαστούμε. Τα μικρά τσιμεντένια σκαλιά θα μας οδηγήσουν στην είσοδο της σπηλιάς. Η προσέγγισή μας όμως, μπορεί να γίνει μόνο με απόλυτη νηνεμία, ενώ η αγκυροβολία είναι απαγορευτική. Τα νερά κοντά στα βράχια έχουν βάθος τριάντα μέτρων, ο βυθός είναι σπαρμένος με μεγάλα μονόπετρα, και έτσι χρειάζεται να βρίσκεται κάποιος πάνω στο σκάφος.
Η Χρυσοσπηλιά, ζωσμένη με πολλούς θρύλους, αποτελείται από πολλές αίθουσες με πλούσιο διάκοσμο. Έχει χρησιμοποιηθεί από τους αρχαίους χρόνους ως τόπος λατρείας και τελετών, αλλά και ως κρυσφήγετο για τους κατοίκους του νησιού την εποχή που οι πειρατές λυμαίνονταν το Αιγαίο.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα 400 και πλέον αρχαία ονόματα που είναι χαραγμένα στα τοιχώματα της σπηλιάς. Η Χρυσοσπηλιά κρύβει πολλά μυστικά, τα οποία ελπίζουμε να αποκαλύψουν οι αρχαιολογικές έρευνες και κάποια στιγμή να αξιοποιηθεί και να επιτραπεί η είσοδος στο κοινό.
Σε μικρή απόσταση μετά τη Χρυσοσπηλιά βρίσκεται ο κάβος της Παναγιάς, όπου από πάνω μας ορθώνεται το ψηλότερο σημείο του βράχου. Καβατζάροντας τον κάβο, μπαίνουμε σιγά σιγά στον ανοιχτό όρμο Πλάκα και αν κοιτάξουμε ψηλά θα δούμε τη βορινή πλευρά του Κάστρου να κρέμεται κυριολεκτικά στο γκρεμό, με την εκκλησιά της Παντάνασσας να δεσπόζει στο δυτικό άκρο του. Στον απέναντι κάβο, ένα άνοιγμα στο βράχο μας οδηγεί στον ορμίσκο του Αγίου Νικολάου που εισχωρεί αρκετά μέσα στη στεριά. Παραλία δεν υπάρχει, όταν όμως η θάλασσα είναι κάλμα, βρισκόμαστε μέσα σε μια μεγάλη φυσική πισίνα με υπέροχα νερά. Αμέσως μετά, με τα επιβλητικά βουνά να χαμηλώνουν βαθμιαία το ύψος τους, ανοίγεται ο όρμος των Βορεινών. Κάτω ακριβώς από τους παλιούς μύλους που βρίσκονται στην κορυφογραμμή, σχηματίζεται μια μικρή παραλία με έντονα καταπράσινα νερά.
Μετά τα Βορινά η ακτογραμμή συνεχίζει για δύο μίλια χωρίς κόλπους ή παραλίες μέχρι το ακρωτήρι του Καβαλάρη, στη νότια πλευρά του οποίου σχηματίζεται ο μικρός όρμος του Σερφιώτικου. Στην ακτή, που είναι γεμάτη με φύκια και πέτρες, υπάρχουν τρία παλιά «Σύρματα» από ξερολιθιά και ένα μικρό δάσος από αρμύρες. Ο βυθός είναι στρωμένος με μεγάλες πλατιές πέτρες, τα νερά όμως είναι πεντακάθαρα και μπορείτε να απολαύσετε ένα υπέροχο μπάνιο σε μια από τις ελάχιστες ερημικές παραλίες του νησιού, όταν βέβαια το επιτρέπει ο καιρός.
Πριν από τον Κάστελλο, που είναι το βορειότερο άκρο της Φολεγάνδρου, βρίσκεται ο όρμος του Αη Γιώργη. Στο μυχό του φιλοξενείται μια μεγάλη παραλία, στην ανατολική άκρη της οποίας υπάρχει ένας υποτυπώδης οικισμός. Μια μικρή προκυμαία, μερικά σπιτάκια, οκτώ «Σύρματα» όπου οι Ανωμερίτες ασφαλίζουν τις βάρκες τους και ακριβώς από πίσω το εκκλησάκι του Αη Γιώργη. Από το εκκλησάκι μέχρι το δυτικό άκρο της ακτής όπου καταλήγει και ο χωματόδρομος, απλώνεται ένα μικρό δάσος από αρμυρίκια. Ακριβώς μετά τον Κάστελλο σχηματίζεται ο στενός όρμος της Λυγαριάς, στο μυχό της οποίας υπάρχει μια μικρή παραλία. Τόσο ο Αη Γιώργης όσο και η Λυγαριά βρίσκονται στο μάτι του βοριά και μαζί με το Σερφιώτικο αποτελούν τις πιο απομονωμένες παραλίες του νησιού.
Καβατζάροντας το Κυπαρίσσι, το βορειοδυτικό ακρωτήρι του νησιού, μπαίνουμε σιγά σιγά στην πλευρά της Φολεγάνδρου που βλέπει στο γαρμπή. Όλη αυτή η πλευρά προστατεύεται απόλυτα από τα μελτέμια και φιλοξενεί τις ομορφότερες παραλίες.
Η πρώτη αξιόλογη ακτή που συναντούμε είναι το Αμπέλι, με πολύ περιορισμένο όμως χώρο. Ακολουθεί σε μικρή απόσταση το Λιβαδάκι, η οποία αναγνωρίζεται εύκολα από τη νησίδα που βρίσκεται στην είσοδο του όρμου. Πολύ όμορφη παραλία με μικρά βότσαλα και τις χαρακτηριστικές λείες πλάκες στη βορινή πλευρά της. Τόσο το Αμπέλι όσο και το Λιβαδάκι γεμίζουν από κόσμο, που φτάνει ως αυτές είτε από μονοπάτια είτε με τα καραβάκια που ξεκινούν από την κοντινή Αγκάλη. Αν μπορέσουμε να δέσουμε στο Λιβαδάκι, αξίζει να πάρουμε το μονοπάτι που σε λίγα λεπτά θα μας βγάλει πάνω στον κάβο Μίχελο όπου βρίσκεται ο μοναδικός φάρος του νησιού. Ο φάρος της Ασπρόπουντας όπως λέγεται, έχει ύψος 11 μέτρα και βρίσκεται 60 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, πάνω στον συμπαγή κοφτό βράχο.
Σε λίγα λεπτά φτάνουμε στο μέσο του νησιού, που είναι και το στενότερο σημείο του.
Εδώ σχηματίζεται ο μεγάλος όρμος Βαθύ που είναι απόλυτα προστατευμένος από τα μελτέμια. Είναι φορές, που ολόκληρος ο χώρος του όρμου κατακλύζεται από σκάφη που αγκυροβολούν αρόδου. Στο μυχό του όρμου, στην απόληξη μιας μικρής χαράδρας που καταλήγει στην καλύτερη αμμουδιά της Φολεγάνδρου, βρίσκεται ο παραθεριστικός οικισμός της Αγκάλης. Λευκά σπιτάκια στις πλαγιές των λόφων, αρκετά ταβερνάκια και ενοικιαζόμενα δωμάτια αποτελούν αυτόν τον μικρό οικισμό, ο οποίος συγκεντρώνει πολύ κόσμο. Ο μικρός μόλος που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της αμμουδιάς, φιλοξενεί μερικά βαρκάκια και αποτελεί τη βάση για τις «λάντζες» που μεταφέρουν συνεχώς κόσμο στις παραλίες αυτής της πλευράς του νησιού. Λίγο δυτικότερα από την Αγκάλη βρίσκονται οι παραλίες Γαλίφος και Άγιος Νικόλαος. Ο Γαλίφος είναι μια πολύ μικρή ακτή, την παράσταση όμως κλέβει η μεγάλη αμμουδιά του Αγίου Νικολάου. Ένα πραγματικό δάσος από αρμύρες πίσω από την αμμουδιά φιλοξενεί πολύ κόσμο που κατακλύζει την παραλία. Στην ανατολική πλευρά της παραλίας, βρίσκεται ο μικρός μόλος όπου πιάνουν οι «λάντζες», και ακριβώς από πάνω, χτισμένο στις παρυφές των βράχων βρίσκεται το εκκλησάκι του Αη Νικόλα. Πίσω του, το ξύλινο μπαράκι φροντίζει να δροσίζει τους πολυάριθμους επισκέπτες, οι οποίοι συχνά σχηματίζουν «πηγαδάκια» και ανάβοντας φωτιές, απολαμβάνουν μέχρι αργά την όμορφη παραλία.
Από την Αγκάλη μέχρι το νοτιοανατολικό άκρο του νησιού δεν υπάρχουν άλλες παραλίες. Στα τέσσερα αυτά μίλια ακτογραμμής το τοπίο γίνεται πολύ επιβλητικό, με τους συμπαγείς καφεκόκκινους βράχους να πέφτουν κατακόρυφα στη θάλασσα από πολύ μεγάλο ύψος, προσφέροντας ένα μεγαλειώδες θέαμα.
Στο διάσημο Κάτεργο
Μόλις καβατζάρουμε το ακρωτήρι Βίγλα, συναντούμε το στενόμακρο νησάκι «Μακρύ Κάτεργο». Πίσω του, βρίσκεται η παραλία Κάτεργο, σήμα κατατεθέν εδώ και αρκετά χρόνια της Φολεγάνδρου. Σαφώς και είναι η εντυπωσιακότερη παραλία του νησιού, με ψιλό γκρίζο βότσαλο και καταπληκτικά νερά που βαθαίνουν απότομα. Θυμάμαι πριν από μερικά χρόνια που είχαμε βγάλει το φουσκωτό στη δυτική γωνιά της ακτής, όπου κατασκηνώσαμε για δυο μέρες
Περνούσαμε τις ώρες μας κολυμπώντας και ψαρεύοντας, ολομόναχοι στην παραλία. Μόνο ένα ζευγάρι ξένων εμφανίστηκε τη δεύτερη μέρα, που κατέβηκε με δυσκολία το απότομο μονοπάτι, κατάκοπο και ιδρωμένο από τον δυνατό ήλιο. Τώρα, το Κάτεργο κατακλύζεται από κόσμο, που φθάνει κυρίως με «λάντζες» από τον Καραβοστάση, ο οποίος απέχει λιγότερο από δύο ναυτικά μίλια. Οι πιο τολμηροί καταφθάνουν από το μονοπάτι που ξεκινά από τον μικρό οικισμό του Λιβαδιού, που βρίσκεται νοτιοανατολικά του νησιού. Όπως και νά΄ χει όμως, αξίζει να αγκυροβολήσουμε αρόδου και να χαρούμε αυτή την υπέροχη παραλία.
Από το Κάτεργο ως το λιμάνι, εκτείνεται ουσιαστικά η ανατολική πλευρά του νησιού. Η πιο αξιόλογη παραλία αυτής της πλευράς είναι το Λιβάδι. Βρίσκεται στο μυχό καλοσχηματισμένου όρμου, με πλούσια βλάστηση και φιλοξενεί το μοναδικό κάμπινγκ του νησιού.
For travelers
In recent years, Folegandros has greatly changed. There are many new houses, hotels and rooms to let, while every summer there is a growing number of visitors. It is now one of the most cosmopolitan islands of Cyclades.
- The total length of the island’s coastline does not exceed 17 nautical miles.
- The most leeward bay of Folegandros is Vathi and then the bay Karavostasis. These bays can be used as a starting point and we can spend the night there in safety.
- What you should definitely not miss is Chora, the Castle and the beach of Katergo.
- The only drawback of the island is that there is no organized marina in Karavostasis.
...keep Ribbing!
