Φολέγανδρος
Κύθνος
Φολέγανδρος
Κύθνος
Σέριφος
Περιμένοντας το απόγευμα για να κόψει το μελτέμι, αφήναμε πίσω μας τα Λουτρά και βάλαμε πλώρη νοτιότερα για το Λιβάδι της Σερίφου. Με τον κυματισμό δευτερόπρυμα, δεν αργήσαμε να προσεγγίσουμε τις ανατολικές ακτές του νησιού και καλύψαμε τα 22 ναυτικά μίλια που μας χώριζαν, σε μια ώρα περίπου.
Καβατζάροντας το νοτιοανατολικό ακρωτήρι του όρμου του Λιβαδιού, μας υποδέχθηκαν οι μόνιμες σχεδόν σπιλιάδες που πνέουν με μεγάλη ένταση στο μεγαλύτερο μέρος του όρμου. Δεν θυμάμαι ούτε μια φορά να έχω μπει στο Λιβάδι και να μη φυσούν δαιμονισμένα οι καταβατικοί άνεμοι.
Στο παρελθόν είχα ζήσει πολύ δύσκολες στιγμές στις νότιες ακτές της Σερίφου.
Στην παγίδα των τρομακτικών σπιλιάδων
Κάποιο καλοκαίρι λοιπόν, ταλαιπωρημένοι από τα μελτέμια, καβατζάραμε το νοτιοδυτικό άκρο του νησιού με την ελπίδα να προστατευθούμε από τα μεγάλα κύματα και παραπλέοντας τις νότιες ακτές να πάρουμε μερικές ανάσες πριν βάλουμε πλώρη για τη Σίφνο που ήταν ο τελικός μας προορισμός. Πραγματικά, οι νότιες ακτές μας προστάτευαν από τα μεγάλα πελαγίσια κύματα, πέσαμε όμως στη «φάκα» των σπιλιάδων που κατεβαίνουν δαιμονισμένα από τα ψηλά βουνά της Σερίφου. Το θέαμα που αντίκρισα ήταν τρομακτικό και γινόταν ακόμα χειρότερο από το ουρλιαχτό των σπιλιάδων. Οι ριπές του αέρα ήταν εκκωφαντικές και σήκωναν τη θάλασσα, δημιουργώντας ένα ομιχλώδες πέπλο αιωρούμενων σταγονιδίων που έφτανε σε ύψος τα είκοσι μέτρα και ταξίδευε για εκατοντάδες μέτρα προς την ανοιχτή κάτασπρη θάλασσα.
In the past I had experienced very difficult moments on the southern coast of Serifos. One summer, suffering by the winds, we passed by the southwestern side of the island hoping we would be protected from the large waves and cruised along the southern coast trying to take a few breaths before reaching Sifnos which was our final destination. It was true that the southern coasts sheltered us from large sea waves, but we were entrapped in the gusts of winds that come downwards fiercely from the high mountains of Serifos. The sight I found myself in was terrifying and was even worse because of the howling gusts. The gusts of the wind were deafening.
There were times when even the low bow was suddenly swept away by fierce bursts of wind and did not respond to the movements of the wheel. The only way to pass through the raging winds unhurt was to sail near the coast cliffs and travel following closely the coastline of the southern bays. In this way we avoided the high waves, which were over one meter near the coast, while at the same time we were protected against the terrible gusts of winds.
Traveling in a really "snowy" landscape, we arrived at the port where we managed to tie up with great difficulty. We were trapped in Livadi for three whole days, while the wind-gauges of the sailing boats reached their limit, showing 45 to 50 knots of wind speed.
In the port of Livadi
Fighting against the wind gusts once again, with the rev counter reaching a top limit, we entered the deep bay of Livadi, which extends for almost 1.5 nautical miles.
Chora from above, built at the foot of the hill seems to follow our entry and welcome us, offering us a spectacular sight.
The mouth of the bay is occupied by the sandy beach of Avlomonas, which reaches a length of about one kilometer, making it the longest beach of the island. With the tamarind trees extending over most of it, it gathers a lot of people but without overcrowding.
Around the port is spread the beautiful settlement of Livadi, which is the core of Serifos. Shops, cafes, taverns and night bars are located along the beach road, showing that this is where all the life of the island is. With many rental rooms and hotels, as well as all the island's services located here, it has the ability to serve many visitors.
Of course, there wasn't even room for a sample and we ended up next to the boat of Odysseus, who every day goes out fishing and feeds the ouzo of his "Kali" with fresh fish. After ordering him to prepare for the evening some small fish that he caught in the morning, we took a taxi to Chora.
In the mainland
The town of Serifos, a true jewel of the Cyclades, certainly belongs among the five most beautiful countries of the entire Aegean. Apart from everything else, there are two of her "good things", which magnetize unimaginably and make her stand out. Its amazing small square and the magnificent view from the chapel of Agios Konstantinos. I can only compare it in beauty with the Land of Patmos, with which it has many similarities.
There are some parts in the Aegean Sea that no matter how many times you visit them you still do not get enough of their charm.
The taxi left us 10 minutes later in the square of Milloi, which is perched on the cliff, only five kilometers off the port. This is where the old stone path starts leading to Livadi, the course of which is often interrupted by the asphalted road. On the left there are the mills in a row, only two of which are renovated, and this makes it one of the most beautiful sights of Chora.
On the right side of the square of Milo Chora actually starts. Its whitewashed houses perched on the ridge of the rough rock reach the top, where the church of Ag. Constantinos rises.
Πήραμε λοιπόν για άλλη μια φορά το κεντρικό καλντερίμι που ξεκινά μπροστά από το παραδοσιακό καφενείο οι «Μύλοι», μοναδικό στέκι τώρα πια των ηλικιωμένων της Χώρας. Προχωρώντας στην ανατολική πλευρά του βράχου, ανάμεσα από τα κολλητά κυβόσχημα σπιτάκια, κάποια στιγμή στρίβουμε δεξιά στο πολύ στενό σοκάκι που διασχίζει κάθετα την κορυφογραμμή και ανεβαίνοντας αρκετά σκαλιά βγαίνουμε στη μικρή πλατεία. «Πιάτσα», την αποκαλούν οι ντόπιοι και στο αντίκρισμά της, ιδιαίτερα όταν την επισκέπτεσαι για πρώτη φορά, μόνο επιφωνήματα θαυμασμού σου βγαίνουν αυθόρμητα.
Σαν θεατρικό σκηνικό που ο καθένας μας επιθυμεί να νιώσει πως έχει έστω και έναν μικρό ρόλο μέσα σ΄ αυτό. Μια μικρή γειτονιά, που στέκει ανέγγιχτη χωρίς να έχει αλλάξει τίποτε εδώ και εκατοντάδες τώρα χρόνια. Απλά και μόνο μια θέση σε κάποια γωνιά της, σ΄ αυτό το πέρα για πέρα αληθινό κατά τα άλλα περιβάλλον, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Μια εμπειρία, που δεν ξεθωριάζει ποτέ και σε καλεί να την ξαναζήσεις ξανά και ξανά...
Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο λιτό και τίποτα όμως δεν μπορεί να είναι τόσο μεγαλειώδες.
Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με τον μπλε τρούλο της και το νεοκλασικό κτίριο του Δημαρχείου, που είναι και το μοναδικό σε ολόκληρη τη Χώρα, δεσπόζουν στη μια πλευρά της πλατείας. Το παραδοσιακό μεζεδοπωλείο ο «Ζορμπάς» και το καφενείο του Στράτου γεμίζουν με τα τραπεζάκια τους το λιθόστρωτο απ΄ άκρο σ΄ άκρο και δίνουν ζωή σ’ αυτή τη μαγική γειτονιά. Ανάμεσά τους βρίσκονται μερικά παλιά χαμηλά σπιτάκια με τα χαρακτηριστικά μαρμάρινα υπέρθυρα οικόσημά τους. Τώρα μπορεί να είναι εγκαταλελημένα και άδεια, παλιότερα όμως αποτελούσαν το εμπορικό κέντρο αλλά και σημεία συνάντησης και πυρήνας ψυχαγωγίας των ντόπιων.
Κάθε στιγμή και κάθε ώρα της ημέρας εδώ, είναι μαγική. Αν μας το επέτρεπαν οι δυνάμεις μας θα μπορούσαμε να ήμασταν και να περιφερόμασταν ολόκληρη την ημέρα στα λίγα τετραγωνικά αυτής της γειτονιάς. Το πρωί, το μεσημέρι και βέβαια το σούρουπο που η πλατεία ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους νυχτερινούς επισκέπτες της, όπου όλα αλλάζουν και γίνονται ακόμα πιο μαγικά. Ο πρωινός καφές, το μεσημεριανό ουζάκι αλλά και το βραδινό ποτό στην Πιάτσα αποκτούν μιαν αλλιώτικη διάσταση.
Από την Πιάτσα ξεκινά και το στενό σοκάκι, που διατρέχει τη δυτική πλευρά της Χώρας και μέσα από μια καταπληκτική διαδρομή μας οδηγεί στην κορυφή της. Οι εικόνες εναλλάσσονται συνεχώς, σαν να διαγωνίζονται σε ομορφιά η μια την άλλη, και μας αναγκάζουν σε συχνές στάσεις ώστε να αποτυ πώσουμε στη μνήμη μας όσες περισσότερες μπορούμε. Ολόκληρη η διαδρομή είναι γεμάτη από πολύχρωμα λουλούδια που στολίζουν τις μικρές αυλές. Περνώντας σύρριζα από τον απόκρημνο βράχο, θαυμάζουμε τα λευκά σπιτάκια που κυριολεκτικά κρέμονται στο κενό.
Κάποιες φορές το σοκάκι περνά μέσα από στοές, κάτω από τα διώροφα σπιτάκια, για να συνεχίσει ξανά στο ξέφωτο πλάι από μοναδικής αισθητικής γωνιές.
Στο τέλος του σοκακιού, ξεκινούν τα απότομα μικρά σκαλοπάτια που μας βγάζουν τελικά στο ψηλότερο σημείο του βράχου και της Χώρας. Εδώ βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου, ο μικρός περίβολος του οποίου αποτελεί ένα από τα μαγευτικότερα μπαλκόνια των Κυκλάδων.
Το αγνάντι από εδώ δεν έχει τελειωμό. Η θέα είναι συγκλονιστική, καθώς έχουμε την αίσθηση πως αιωρούμαστε στο κενό. Κάτω από τα πόδια μας απλώνεται η πεδιάδα του Λιβαδιού που καταλήγει στο λιμάνι, ενώ όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα μας διακρίνονται καθαρά τα γειτονικά κυκλαδονήσια. Στο νότο, η Κίμωλος, η Μήλος και πολύ κοντά η Σίφνος, ανατολικότερα η Αντίπαρος και η Πάρος και πιο πάνω η Σύρος.
Μαγεμένοι, χωρίς να βγάλουμε μιλιά, καθόμασταν στην πεζούλα και απολαμβάναμε την απόλυτη γαλήνη και τη θαυμαστή θέα μέχρι που έγειρε ο ήλιος προς τη δύση του. Η νύχτα μας βρήκε στην Πιάτσα, παρέα με τα δροσιστικά ποτά μας, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουμε τη μαγεία που εισπράτταμε.
Οι Κυκλάδες, με τον δικό τους τρόπο, «διδάσκουν» και εκπέμπουν σε όλο τον κόσμο τη μαγεία του λιτού που ξεπερνά σε γοητεία κάθε τι σύγχρονο και επιβλητικό.
Μόνον ο συνδυασμός του άσπρου και του μπλε, σε πολύ απλές μάλιστα κατασκευές. Χρώματα βέβαια, που μόνο τυχαία δεν είναι. Όπως τυχαίοι δεν είναι και οι κανόνες δόμησης που καθορίζονται από τη μορφολογία των απόκρημνων βράχων και από την ανάγκη για προστασία τόσο από τον δυνατό ήλιο και τα μόνιμα σχεδόν μελτέμια του καλοκαιριού, όσο και από τις προθέσεις των πειρατών και κάθε επίδοξου κατακτητή. «Σφιχτές» Χώρες, σκαρφαλωμένες σε απόκρημνους βράχους μακριά από τη θάλασσα, απόρθητα πραγματικά φρούρια. Χωρίς καμιά υπερβολή, αποτελούν μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Και σαν τέτοια πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε, να τα σεβόμαστε και να τα προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού. Γιατί αυτή η κληρονομιά που μας έτυχε δεν ανταλλάσσεται με όλο το χρυσάφι του κόσμου.
Το αγνάντι από εδώ δεν έχει τελειωμό. Η θέα είναι συγκλονιστική, καθώς έχουμε την αίσθηση πως αιωρούμαστε στο κενό. Κάτω από τα πόδια μας απλώνεται η πεδιάδα του Λιβαδιού που καταλήγει στο λιμάνι, ενώ όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα μας διακρίνονται καθαρά τα γειτονικά κυκλαδονήσια. Στο νότο, η Κίμωλος, η Μήλος και πολύ κοντά η Σίφνος, ανατολικότερα η Αντίπαρος και η Πάρος και πιο πάνω η Σύρος.
Περιπλάνηση στην ενδοχώρα
Την επόμενη μέρα νοικιάσαμε ένα τζιπάκι από το Λιβάδι, με σκοπό να περιπλανηθούμε στα μεσόγεια χωριουδάκια του νησιού. Χτισμένα σε θέσεις που εξασφαλίζουν απεριόριστη θέα προς το πέλαγος, χωρίς καμιά τουριστική υποδομή και με φανερά τα σημάδια της εγκατάλειψης, αποτελούν την αθέατη και ανεξερεύνητη πλευρά της Σερίφου. Με ελάχιστους πια κατοίκους, οι περισσότεροι των οποίων είναι ηλικιωμένοι, οδηγούνται σιγά σιγά στην ερήμωσή τους. Η επίσκεψή μας σε αυτά τα χωριά, μας βοηθά να γνωρίσουμε την πραγματική ζωή του νησιού, πριν ακόμα αλλάξει από την τουριστική ανάπτυξη.
Με κατεύθυνση ανατολική, περάσαμε από το φράγμα και τη μεγάλη τεχνητή λίμνη και σε λίγη ώρα φτάσαμε στο χωριό Καλλίτσος. Αναγραμματισμός του Κάλλιστος, κάτι που συνηθίζουν να κάνουν οι ντόπιοι. Αμφιθεατρικά χτισμένο στην απόκρημνη πλαγιά, με θαυμάσια θέα προς τον όρμο Κένταρχο και τη Σεριφοπούλα.
Από το χωριό ξεκινά το μονοπάτι, το οποίο μέσα από τη μεγάλη ρεματιά που είναι πνιγμένη στο πράσινο, οδηγεί στη βοτσαλωτή παραλία του Κένταρχου.
Μετά από μικρή διαδρομή, ο ασφαλτόδρομος γυρίζει στη βορινή πλευρά του νησιού και σύντομα συναντούμε το ιστορικό μοναστήρι των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, που είναι και οι προστάτες του νησιού. Ένα πραγματικό οχυρό που κάποτε φιλοξενούσε πολύ κόσμο. Στον ασπρισμένο μαντρότοιχο που το ύψος του κυμαίνεται από πέντε έως δέκα μέτρα και περιβάλλει την ομώνυμη εκκλησία, διακρίνουμε τα πολύ μικρά παράθυρα που χρησιμοποιούνταν ως πολεμίστρες στα δύσκολα χρόνια των πειρατικών επιδρομών. Το μοναστήρι το συντηρεί πλέον ένας μοναχός εδώ και πολλά χρόνια, και αν είμαστε τυχεροί και τον πετύχουμε εκεί, θα μας ξεναγήσει στο εσωτερικό του, όπου θα θαυμάσουμε τη μαρμαρόστρωτη αυλή και τον όμορφο διάκοσμό του.
Μετά το Μοναστήρι ο δρόμος συνεχίζει ακολουθώντας το ανάγλυφο των λόφων, χαρίζοντάς μας υπέροχη θέα προς το πέλαγος και την Κύθνο. Σε όλη τη διαδρομή, σκορπισμένα στις πλαγιές, άλλοτε μεμονωμένα και άλλοτε συγκεντρωμένα σε μικρά οικιστικά σύνολα, βρίσκονται χαμηλά πέτρινα και μονόχωρα σπιτάκια στα οποία διέμεναν οι ντόπιοι για όσο χρονικό διάστημα διαρκούσαν οι γεωργικές τους ασχολίες.
Γαλανή, Πύργος και Παναγιά είναι τα επόμενα χωριά που συναντούμε, τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά το ένα μετά το άλλο.
Η Παναγιά είναι το μεγαλύτερο με 50 περίπου οικογένειες, και εδώ γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού τον Δεκαπενταύγουστο. Η ομώνυμη εκκλησία που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα «μνημεία» του νησιού. Καθίσαμε στην πεζούλα της μικρής πλατείας, κάτω από τη σκιά της γέρικης ελιάς, πλάι στην 87άχρονη κυρα Χρυσούλα. «Εδώ καθόμασταν με τις ώρες τα καλοκαίρια. Τώρα πια, σπάνια συναντάς κάποιον άνθρωπο», μας λέει αναπολώντας τα περασμένα χρόνια. Περιπλανηθήκαμε για αρκετή ώρα στα στενάκια του χωριού, παρατηρώντας πολλά σπίτια ερημωμένα με τις παλιές και αφρόντιστες πια κληματαριές που οι κορμοί τους έμοιαζαν με δέντρα ολόκληρα. Καθίσαμε στο ένα από τα δύο καφενεία του χωριού, το οινοκαφεπαντοπωλείον η «Παναγιά». Ένας «μουσειακός» πλέον χώρος, που σπάνια συναντάς σήμερα, μας μετέφερε στην εποχή των παππούδων μας. Σπίτι, καφενείο, ουζερί και παντοπωλείο μαζί, όπως ακριβώς υποδηλώνει και η επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την πόρτα του.
Σε έναν πολύ μικρό και στενό χώρο, που έμοιαζε περισσότερο με αποθηκάκι, βρίσκονταν όλα τα είδη πρώτης ανάγκης και όχι μόνο. Γάλατα, κονσέρβες, μακαρόνια, λάδια, απορρυπαντικά και ό,τι βάζει ο νους σας. Όλα σε περιορισμένες ποσότητες, στριμωγμένα για να χωρέσουν πάνω στα λυγισμένα από το βάρος ράφια, ικανές όμως για να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες των λιγοστών κατοίκων.
Βολευτήκαμε στη μικρή αυλή του οινοκαφεπαντοπωλείου λοιπόν, όπου δύσκολα χωρούν δυο τραπεζάκια μαζί, και περάσαμε πραγματικά αλησμόνητες και πολύ αυθεντικές στιγμές. Η φιλόξενη οικοδέσποινα αφού πρώτα έφερε τα καφεδάκια μας, μας προέτρεψε να δοκιμάσουμε το εκπληκτικό ντόπιο τσίπουρο συνοδευόμενο από το εξίσου εκπληκτικό πρόβειο τυρί, που ακόμα τα θυμόμαστε με λαχτάρα.
Περίπλους του νησιού
Ο έντονος διαμελισμός των ακτών της Σερίφου είναι υπεύθυνος για το σχηματισμό πολλών όρμων, μέσα στους οποίους βρίσκονται μερικές από τις ομορφότερες παραλίες των Κυκλάδων. Ένα πρωινό λοιπόν, ξεκινήσαμε από το Λιβάδι με κατεύθυνση δυτική, με σκοπό να εξερευνήσουμε όλες τις ακτές του νησιού.
Είμαστε μέσα στον όρμο του Λιβαδιού ακόμα, και μόλις έξω από το λιμάνι συναντούμε δυο από τις καλύτερες αμμουδιές του νησιού. Πρώτα πρώτα ανοίγεται μπροστά μας ο μεγάλος και καλοσχηματισμένος όρμος Λιβαδάκια.
Με καταπράσινα νερά, χρυσαφένια αμμουδιά και κολλητά μεγάλα αρμυρίκια να καταλαμβάνουν όλο το μήκος του, είναι φυσικό να συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο μιας και βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον νεοαναπτυσσόμενο ομώνυμο οικισμό και μόλις δέκα λεπτά από το λιμάνι. Στη βορινή πλευρά της ακτής υπάρχουν ταβερνάκια και καφετέριες πάνω στην άμμο, ενώ στο μέσο της περίπου, πίσω από τις γέρικες αρμύρες βρίσκεται και το μοναδικό κάμπινγκ του νησιού, πνιγμένο κυριολεκτικά στο πράσινο. Πρωί πρωί, πριν ακόμα αρχίσει να καταλαμβάνεται κάθε γωνιά αυτής της υπέροχης παραλίας, απολαύσαμε το κολύμπι μας και περπατήσαμε στη χρυσή αμμουδιά κάτω από την πυκνή σκιά των αρμυρικιών. Αμέσως μετά από τα Λιβαδάκια βρίσκεται ο μικρός όρμος Καράβι, το όνομα του οποίου οφείλεται σε ένα παλιό ναυάγιο που έχει βρεθεί στο βυθό του, και σωροί αμφορέων που χρονολογούνται τον 6ο π.Χ. αιώνα. Στο μυχό του φιλοξενείται μια πολύ όμορφη και περιορισμένου μήκους αμμουδιά με υπέροχα διάφανα νερά.
Μετά το ακρωτήρι Σπαθί ανοίγονται δύο πολύ μεγάλοι κόλποι που καταλαμβάνουν ολόκληρη σχεδόν τη νότια πλευρά του νησιού. Πρώτα συναντούμε τον όρμο του Καλού Αμπελιού, στην ανατολική πλευρά του οποίου βρίσκεται η ομώνυμη παραλία. Πολύ όμορφη μικρή αμμουδιά με κρυστάλλινα νερά, που προσφέρεται για στιγμές ξεκούρασης και χαλάρωσης, αφού είναι περισσότερο απομονωμένη μιας και μοναδική πρόσβαση αποτελεί το μακρύ μονοπάτι που ξεκινά από το Αλωνάκι. Το δυτικό άκρο της μικρής παραλίας, κλείνει με όμορφους σχηματισμούς λείων βράχων ανάμεσα στους οποίους σχηματίζονται μοναδικές φυσικές πισίνες.
Στον Κουταλά
Αμέσως μετά, ανάμεσα στο ακρωτήρι Χάλαρα και τον Άσπρο Κάβο, ξεκινά ο βαθύς κόλπος του Κουταλά.
Εδώ βρίσκονται τρεις από τις πιο γνωστές παραλίες της Σερίφου. Στη δυτική πλευρά η Βαγιά και το Γάνεμα και στο μυχό του όρμου η ομώνυμη παραλία του Κουταλά. Στη Βαγιά θα βρούμε πλατιά αμμουδιά με καταπράσινα νερά, με καλύτερο σημείο το νότιο άκρο της πλάι στα βράχια. Δυστυχώς, τα σκορπισμένα κτίρια στην ακτή, των οποίων η κατασκευή δεν έχει ολοκληρωθεί, χαλούν πάρα πολύ την εικόνα της παραλίας. Αμέσως μετά τη Βαγιά ξεκινά η απλωτή παραλία Γάνεμα, στρωμένη με άμμο και βότσαλα, αποτελώντας δημοφιλή προορισμό για πολλούς, μιας και υπάρχει πολύς χώρος και πλούσια σκιά κάτω από τα αρμυρίκια, καθώς και ένα ταβερνάκι στην άκρη της για φαγητό και ξεκούραση.
Στη συνέχεια συναντούμε την παραλία του Κουταλά, μπροστά ακριβώς από τον ομώνυμο παραθεριστικό οικισμό. Με άμμο και βότσαλα, και ένα πολύ όμορφο ταβερνάκι στο μέσο της, τράβηξε αμέσως την προσοχή μας. Βγήκαμε σιγά σιγά έξω και πιάσαμε μια πρυμάτσα από την παλιά σκουριασμένη άγκυρα που βρίσκεται μισοβυθισμένη στην άμμο. Ένα ουζάκι ήταν απαραίτητο για να συνεχίσουμε την περιπλάνησή μας.
Ο Κουταλάς γνώρισε μεγάλη άνθηση την εποχή των μεταλλείων. Στη δυτική πλευρά του όρμου, αξιοθέατα πια, βρίσκονται τα χαμηλά πέτρινα σπιτάκια των μεταλλωρύχων και η σιδερένια σκάλα φόρτωσης των καραβιών.
Βγαίνοντας από τον κόλπο του Κουταλά, με κατεύθυνση πάντα δυτική, συναντούμε τον μικρότερο όρμο του Μαλιάδικου. Εδώ υπάρχουν δυο ενδιαφέρουσες βοτσαλωτές παραλίες, μια στο μυχό του με καλαμιές και αρμυρίκια και μια στη δυτική πλευρά του με έναν ψηλό φοίνικα να δεσπόζει στο μέσο της.
Αμέσως μετά βρίσκεται ο ορμίσκος Βρελούδι, μέσα στον οποίο φιλοξενείται μια μικρή βοτσαλωτή ακτή με μια όμορφη νησίδα αρμυρικιών στο ένα της άκρο. Στις παραλίες του Μαλιάδικου και στο Βρελούδι, που συνήθως είναι ερημικές, μπορούμε να απολαύσουμε μερικές ώρες μοναξιάς και απομόνωσης που κάποιες φορές τις έχουμε απόλυτα ανάγκη.
Στο Μεγάλο Λιβάδι
Καβατζάροντας το Ακρωτήρι, ή αλλιώς κάβο του Κύκλωπα όπως ονομάζεται το νοτιοδυτικό άκρο της Σερίφου, αρχίσαμε να ανεβαίνουμε τη δυτική πλευρά του νησιού. Σε λιγότερο από ενάμιση μίλι, βρίσκεται η μπούκα του όρμου του Μεγάλου Λιβαδιού. Μπήκαμε στον βαθύ όρμο, που προσφέρει απόλυτη προστασία από τα μελτέμια και δέσαμε στο μικρό μόλο που υπάρχει στη δυτική πλευρά του. Λίγα μέτρα πιο πέρα, δεσπόζει το εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο, που περιτριγυρισμένο με φοίνικες αντανακλά την πρόσφατη ιστορία του. Έρημο πια, με πολλούς τοίχους και μέρος της στέγης του να έχουν σωριαστεί, αποτελούσε για πολλά χρόνια το διοικητήριο της εταιρείας των μεταλλείων που έδρευε εδώ.
Το Μεγάλο Λιβάδι γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο εξόρυξης των σιδηρομεταλλευμάτων, οπότε και αποτελούσε το κέντρο της Σερίφου. Ολόκληρος ο τόπος έσφυζε από ζωή, αφού οι εργαζόμενοι στα ορυχεία έφταναν τους 4000 ανθρώπους.
Τα πάντα βρίσκονταν εδώ. Δημόσιες υπηρεσίες, σχολείο, αστυνομικός σταθμός, νοσοκομείο, εστιατόρια και πολλά καταστήματα.
Τώρα, μόνο τα απομεινάρια των σκουριασμένων βαγονέτων και των σιδηροτροχιών τους, της τεράστιας σκάλας φόρτωσης και των ερειπωμένων κτισμάτων που αποτελούσαν τις κατοικίες των μεταλλωρύχων παραμένουν εκεί για να μας θυμίζουν την μεγάλη οικονομική ανάπτυξη του τόπου και το πολύ σκληρό παρελθόν που κρυβόταν πίσω από αυτήν.
Μπροστά ακριβώς από το παλιό διοικητήριο βρίσκεται το μνημείο της αιματηρής εξέγερσης των εργατών, οι οποίοι ζητούσαν την εφαρμογή του οκταώρου και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Κάποια στιγμή ανηφόρισα στον τσιμεντόδρομο που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του όρμου. Από εκεί μπορούμε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του τρόπου μεταφοράς των μεταλλευμάτων στα καράβια. Θα δούμε τις ράγες και τις σωρούς από τα βαγονέτα που μετέφεραν τα σιδηρομεταλλεύματα έως την τεράστια σιδερένια σκάλα φόρτωσης, καθώς και τους ογκώδεις πέτρινους πυλώνες στήριξής της.
Σήμερα, το Μεγάλο Λιβάδι αποτελεί έναν μικρό παραθαλάσσιο οικισμό με μικρή τουριστική υποδομή. Υπάρχουν μόνο λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και δυο ταβερνάκια που γεμίζουν με τα τραπεζάκια τους το μεγαλύτερο μέρος της ακτής. Χωρίς να διαθέτει αξιόλογη παραλία, αποτελεί σίγουρα έναν ελκυστικό τόπο που συγκεντρώνει αρκετό κόσμο, τόσο για τα παλιά κτίρια και τις εγκαταστάσεις των ορυχείων όσο και για το όμορφο σκηνικό που έχουν στήσει τα ταβερνάκια με τα τραπεζάκια τους κάτω από τις μεγάλες αρμύρες, πλάι στο κύμα.
Πλέοντας πολύ κοντά στις βορειοδυτικές ακτές, σταθήκαμε για λίγο στους όρμους του Κούντουρου, του Αβεσσαλού, του Νοτινού και του Καραβά. Παντού υπάρχουν παραλίες με βότσαλο ή άμμο και σκιά εξασφαλισμένη από τα αρμυρίκια. Περνώντας σιγά σιγά στη βορινή πλευρά του νησιού, μπήκαμε στον μεγάλο όρμο της Συκαμιάς. Στο μυχό του όρμου υπάρχει απλωτή παραλία με άμμο και βότσαλα, ενώ πίσω από τα αρμυρίκια, χωμένο μέσα στο πράσινο βρίσκεται το ταβερνάκι «Ακρογιάλι».
Επίνειο ουσιαστικά των χωριών Γαλανή και Παναγιά, αποτελεί έναν πολύ μικρό οικισμό με λιγοστά σπιτάκια στη δυτική πλευρά της ακτής. Χωρίς να υπάρχει έστω και ένα μικρό λιμανάκι που να προστατεύει από τους βοριάδες, οι ντόπιοι τραβούν τις βάρκες τους στην παραλία κάτω από τα μεγάλα αρμυρίκια. Στην ανατολική πλευρά του κόλπου της Συκαμιάς, βρίσκεται ο ορμίσκος της Σκάλας που δίνει πολύ καλό απάγκιο στους βοριάδες. Στο άλλο άκρο της βορινής πλευράς του νησιού, βρίσκεται ο όρμος Πλατύς Γιαλός, επίνειο της Μονής των Ταξιαρχών. Μέσα στον όρμο υπάρχουν τρεις ξεχωριστές παραλίες, με καλύτερη αυτή που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του, στρωμένη με πολύ καλή αμμουδιά και αρκετά αρμυρίκια. Εκεί υπάρχει και ένας μικρός μόλος, όπου μπορούμε να δέσουμε αλλά και να διανυκτερεύσουμε αφού το μέρος απαγκιάζει από τα μελτέμια, ενώ λίγα μέτρα πιο πάνω, στην πλαγιά του λόφου το γραφικό ταβερνάκι του Νικούλια μέσα σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον με όμορφη θέα προς τον κόλπο μας υπόσχεται ονειρεμένες στιγμές.
Στην Ψιλή Άμμο και τον Άγιο Σώστη
Κατεβαίνοντας τις ανατολικές ακτές της Σερίφου, συναντούμε τον όρμο του Κένταρχου. Στο μυχό του βρίσκεται μια όμορφη ακτή με βότσαλα, αρμυρίκια και διάφανα νερά, επίνειο του χωριού Καλλίτσος. Πιο κάτω βρίσκεται η παραλία του Αη Γιάννη. Στρωμένη με άμμο και βότσαλα, με υπέροχα νερά και σκιά εξασφαλισμένη από τα αρμυρίκια, πήρε το όνομά της από το ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται στην ακτή. Αμέσως νοτιότερα απλώνονται οι αμμουδιές της Ψιλής Άμμου και του Αγίου Σώστη, που από την πρώτη κιόλας ματιά μας κάνουν να ξεχάσουμε ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα.
Είναι δυο μαγευτικές παραλίες, που χωρίς καμιά αμφιβολία συγκαταλέγονται μέσα στις ομορφότερες των Κυκλάδων. Παραλίες, που με κανένα τρόπο δεν πρέπει να χάσουμε. Η Ψιλή Άμμος, που είναι και η μεγαλύτερη, ανακηρύχθηκε η καλύτερη παραλία της Ευρώπης για το έτος 2003. Απλωτή χρυσαφένια αμμουδιά, με καταπληκτικά ρηχά και καταπράσινα νερά, που σε μαγνητίζουν και σε «αναγκάζουν» να φουντάρεις την άγκυρα. Το μαγευτικό σκηνικό συμπληρώνεται με τα δυο ταβερνάκια της ακτής, που χωμένα μέσα στα αρμυρίκια και κάτω από τη σκιά των καλαμωτών, μας εξασφαλίζουν μοναδικές στιγμές δροσιάς και ξεκούρασης.
Μια τόσο όμορφη παραλία, είναι επόμενο να συγκεντρώνει πολύ κόσμο, αφού βρίσκεται στην κορυφή της προτίμησης κάθε επισκέπτη του νησιού.
Αμέσως μετά, βρίσκεται η μικρότερη παραλία του Αγίου Σώστη, εξίσου καταπληκτική με αυτήν της Ψιλής Άμμου. Ταιριάζει όμως περισσότερο στη φιλοσοφία αν θέλετε, του τρόπου διακοπών με σκάφος. Βρίσκεται μέσα σε έναν στενό όρμο, που σχηματίζεται από ένα μικρό νησάκι που συνδέεται με τη στεριά με μια φαρδιά λωρίδα άμμου. Πάνω στο νησάκι υπάρχει το ομώνυμο εκκλησάκι του Αγίου Σώστη και λίγα μέτρα πιο πέρα ένα μικρό ντοκάκι, όπου μπορούμε να περάσουμε μια ονειρεμένη νύχτα. Στο μυχό του όρμου σχηματίζεται μια περιορισμένου μήκους χρυσαφένια αμμουδιά, με κρυστάλλινα και μαγευτικά γαλαζοπράσινα νερά, και με αρκετά αρμυρίκια να καταλαμβάνουν το ένα άκρο της.
Τόσο η Ψιλή Άμμος όσο και ο Άγιος Σώστης είναι παραλίες που δύσκολα μπορείς να αποχωριστείς. Έτσι, αποφασίσαμε ομόφωνα να περάσουμε ολόκληρη την επόμενη μέρα μας στις χρυσαφένιες αμμουδιές τους, ώστε να τις ευχαριστηθούμε όσο περισσότερο μπορούσαμε. Το πρωί λοιπόν της επόμενης μέρας, μας βρήκε αγκυροβολημένους αρόδου στη νότια πλευρά της Ψιλής Άμμου, εκεί όπου οι κοφτές προεξοχές των βράχων δημιουργούν όμορφους σχηματισμούς, ανάμεσα στους οποίους περικλείονται μικρές μαγευτικές πισίνες με εκπληκτικά καταπράσινα νερά. Ολόκληρη την ημέρα βουτούσαμε στο νερό και ύστερα κολυμπώντας βγαίναμε και στεγνώναμε πάνω στην καυτή χρυσή άμμο. Το απογευματάκι, πεταχτήκαμε στον Άγιο Σώστη και δέσαμε στο μικρό ντοκάκι. Μέχρι το σούρουπο κολυμπούσαμε και απολαμβάναμε τα υπέροχα νερά, ρουφώντας λαίμαργα την ομορφιά αυτού του τόπου. Το βράδυ, στήσαμε το τραπεζάκι και τις καρέκλες στο μικρό ντοκάκι, και πλάι στο αγαπημένο μας φουσκωτό, πίναμε τα τελευταία ουζάκια μας σε Σερφιώτικο έδαφος.
Χρησιμοποιoύμε το κάτωθι
Για όσους ταξιδεύουν
- Με 33 νμ δαντελωτής ακτογραμμής και με πολλές όμορφες παραλίες, η Σέριφος αποτελεί έναν μαγευτικό προορισμό. Δυο πράγματα όμως είναι αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει. Η καταπληκτική της Χώρα που δεν χορταίνεται όσες φορές κι αν την επισκεφθούμε και οι εξωτικές παραλίες της Ψιλής Άμμου και του Αγίου Σώστη που θα μας κλέψουν την καρδιά.- Όλοι οι όρμοι της νότιας πλευράς προσφέρονται για διανυκτέρευση, η διαμονή μας όμως στο μικρό μόλο του Πλατύ Γιαλού ή στο ντοκάκι του Αγίου Σώστη, στον στενό όρμο του οποίου η θάλασσα είναι σαν λίμνη ακόμη κι όταν τα μελτέμια λυσσομανούν, αποτελεί σίγουρα μια πολύ όμορφη εμπειρία.
- Αν αγκυροβολήσετε στο λιμάνι, διαπιστώστε αν η άγκυρά σας δεν ξεσέρνει, γιατί ο βυθός πέρα από το ότι είναι στρωμένος με φύκια έχει και κατηφορική κλίση προς το μόλο.
- Το πρατήριο καυσίμων βρίσκεται στον παράλληλο δρόμο της παραλιακής, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι. Ο ανεφοδιασμός σε βενζίνη γίνεται εύκολα και γρήγορα με κινητή δεξαμενή που διαθέτει και μετρητή. Νερό και ρεύμα υπάρχει στην προβλήτα του λιμανιού, αρκεί να προμηθευτούμε μια κάρτα από κάποιο παραλιακό κατάστημα.
- Στα δύο ναυτικά μίλια βορειοανατολικά της Σερίφου έρχονται δύο θάλασσες μαζί, μια από την Κύθνο και μια από τη Σύρο, και το αντάμωμά τους δημιουργεί πολύ δύσκολο κυματισμό.
- Όταν βλέπουμε σύννεφο πάνω από το χωριό Καλλίτσος, είναι σημάδι πως το μελτέμι θα βαστήξει.
- Στη νότια πλευρά του νησιού, από τον Άσπρο Κάβο έως τη νησίδα Γαρμπιάς, όπου περικλείονται οι όρμοι του Κουταλά και του Καλού Αμπελιού, οι σπιλιάδες φυσούν με τρομακτική δύναμη από το μέσο περίπου των όρμων και προς τα έξω. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και στον όρμο του Λιβαδιού. Χαρακτηριστικό της δύναμης των σπιλιάδων, είναι και το δίστιχο που συνηθίζουν να λένε οι ντόπιοι ψαράδες: «με βοριά στο Μοναστήρι και νοτιά στο Ακρωτήρι».
Όταν το μελτέμι ξεπερνά σε δύναμη τα 6 μποφόρ, οι ριπές των σπιλιάδων στις νότιες ακτές της Σερίφου μπορεί να φτάνουν και τους 50 κόμβους. Έτσι λοιπόν, αν κατεβαίνουμε με χοντρή θάλασσα προς τη Σέριφο, ας μην ξεγελιώμαστε και τρέχουμε μάταια να προστατευτούμε στις νότιες ακτές. Εκεί μας περιμένει μια νέα δοκιμασία, όπου οι τρομακτικές σπιλιάδες «σηκώνουν» τη θάλασσα δημιουργώντας ένα πυκνό πέπλο ομίχλης, μέσα από το οποίο είμαστε αναγκασμένοι να περάσουμε. Και βέβαια θα είναι μεγάλο σφάλμα να ταξιδεύουμε από κάβο σε κάβο. Οι σπιλιάδες έχουν απίστευτη ένταση και ο κυματισμός που σηκώνουν ξεπερνά το ένα μέτρο σε πολύ μικρή απόσταση από τα βράχια των ακτών. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τις σπιλιάδες και να προσεγγίσουμε στο Λιβάδι με όσο το δυνατόν λιγότερη ταλαιπωρία, είναι να ταξιδεύουμε κολλημένοι στα βράχια και η ρότα μας να αντιγράφει το περίγραμμα των νότιων ακτών. Να μπαίνουμε δηλαδή μέσα σε κάθε όρμο και να κρατιόμαστε όσο μπορούμε κοντά στα βράχια της μιας πλευράς του, φτάνοντας έως το μυχό του έχοντας τον αέρα στην πλώρη μας . Στη συνέχεια αυξάνοντας ταχύτητα και αλλάζοντας γρήγορα πορεία, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε το χρόνο που θα μας σφυροκοπά από το πλάι το σπρέι που σηκώνουν οι σπιλιάδες, κατευθυνόμαστε προς την άλλη πλευρά του όρμου και βγαίνοντας προς τα έξω έχουμε τον αέρα στην πρύμνη μας. Αν όμως κάνουμε το λάθος και πλεύσουμε από κάβο σε κάβο, τότε πέρα από την απίστευτη ένταση και το ύψος του κυματισμού, που φτάνει συχνά και τα δυο μέτρα, το βρέξιμο από τη θάλασσα που θα μας πλαγιοκοπά ανελέητα θα μας μείνει αλησμόνητο.
Ιδιαίτερα επικίνδυνα σημεία αποτελούν:
οι ξέρες που βρίσκονται στον ανατολικό κάβο του όρμου της Συκαμιάς, Β37ο12.14΄ Α24ο28. 22΄ο12.14΄ Α24ο28. 22΄
η ξέρα στο δυτικό κάβο του Πλατύ Γιαλού Β37ο12.42΄ Α24ο31.02΄
η ξέρα μπροστά στον όρμο Καράβι Β37ο07.87΄ Α24ο31.06΄
...keep Ribbing!
